خلاصه ماشینی:
"بدینترتیب بود که زیارتگاه نمونه شیعی در قبر یک فرد مقدس تجسم پیدا کرد و به همین خاطر مشهد و قم بهعنوان زیارتگاههای بزرگ ایران به محل دیدار زایران از مقبرهها تبدیل شده در کنار این دو زیارتگاه اساسی،در سراسر سرزمین ایران،پناهگاههای کوچکی در محل قبر برخی از مردان پارسا و مقدس،که به امامزاده و یا پیر معروف هستند،ساخته شده است.
این زیارتگاه در بالای تپهای بر دامنه دشت شهر کهن پادشاهی ری قرار گرفته است و افسانه شیعی بسیار مردمی آن بدین شرح است:یکی از دختران یزدگرد سوم به نام شهربانو به وسیله اعراب اسیر شده و به مدینه برده میشود و در آنجا به همسری حسین(ع)فرزند علی(ع)در میآید.
7 سنت تاریخی نوشتاری ثبتشده درباره شهربانو مادر امام زین العابدین(ع)به این شرح است:ابن سعد (مرگ در 448 میلادی)در کتاب«طبقات»خود مینویسد:«ماد او دختر بردهای(ام ولد)بنام غزاله بود که پس از حسین با یکی از پیروان او بنام زبید ازدواج کرد و عبد الله بن زبید را برای او به دنیا آورد.
51 این روایت دربرگیرنده هسته اصلی داستانی است که در چندین اثر دیگر تکرار شده است،که پرداختن به آنها لزومی ندارد:اساس داستان این است که شاهزاده به نزد عمر آورده شد،بوسیله او مورد تهدید قرار گرفت(که معمولا با بردههای فرختهشده چنین میکردند)و توسط علی(ع)نجات یافت:و یا از سوی او به حسین(ع) داده شد و خود شاهزاده،حسین را بهعنوان همسر برگزید.
04با وجود تعلق اولیه به آناهید،بهطور قطع داستان شاهزاده خانم ایرانی خودبخود از بانو پارس تقلید نشده است؛چون میان بانو پارس و پیر سبز(که مدت دو روز سفر با خر از هم فاصله دارند)زیارتگاه بسیار گرامی هریشت قرار دارد که در زمان آمدن هاتاریا دارای داستان مشابه با آنها نبوده است."