چکیده:
جامعه شناسان علم بر اهمیت ارتباطات به عنوان ساز و کار اصلی تکوین و تولید علم تاکید کرده اند و پیشرفت علم را بازتابی از نظام ارتباطی آن می دانند. ارتباطات علمی در درون سازمان های آموزشی و پژوهشی و نیز فراتر از مرزهای نهادهای مزبور، همواره یکی از عوامل تاثیرگذار بر تولید و گسترش دانش بوده است. این ارتباطات زمینه ایجاد انسجام و هماهنگی در جامعه علمی، تعامل دیدگاه ها ترکیب ایده ها و ایجاد نظریه های جدید، گسترش رویکردهای بین رشته ای و ایجاد رشته های جدید دانش، برقراری روابط بین نهادی در علم و کاربرد نتایج علم در صنعت و تکنولوژی و در نتیجه تحول ساختاری نهاد علم و بازسازی مداوم سیستم های بنیادی دانش را فراهم می آورند.
پژوهش حاضر با توجه به اهمیت مقوله مزبور، انواع ارتباطات علمی درون نهادی و فرانهادی را در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و تاثیر آن ها را بر میزان تولید علمی آنان بررسی می کند. چهارچوب نظری این پژوهش با کاربرد رویکردهای کارکردی، انتقادی، ساختاری و نظریه پویایی پیچیده و بازتابی ارتباطات علمی فراهم آمده است. نمونه آماری پژوهش 250 نفر از اساتید رشته های فیزیک و شیمی را در بر می گیرد. داده ها و اطلاعات با استفاده از روش پیمایشی و کاربرد تکنیک پرسشنامه جمع آوری شده اند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میزان و نوع ارتباطات علمی اساتید و میزان استفاده آن ها از ابزارهای ارتباط علمی بر فعالیت علمی آنان تاثیرگذار است.
خلاصه ماشینی:
مقدمه و بیان مسئله از نیمهء اول قرن بیستم ارتباط علمی به عنوان یکی از سازوکارهای اصلی مؤثر بر نهاد علم در کانون مطالعات جامعهشناختی قرار گرفته و در این میان اهمیت آن در تولید دانش مورد بحث و گفتوگو بوده است.
بنابراین مسئله این پژوهش،بررسی تأثیر میزان و نوع ارتباطات علمی بر فعالیت علمی اعضای هیئت علمی دانشگاهها در ایران بوده است و به دنبال آن بودهایم که تأثیر نوع و میزان ارتباطات علمی اعضای هیئت علمی دانشگاهها کشور را در زمینههای ارتباطات درون رشتهای، بین رشتهای،ارتباط با مؤسسات و انجمنهای علمی داخلی و خارجی و ارتباط با مؤسسات دولتی و بخشهای صنعتی و تجارتی بر میزان فعالیت علمی آنها بررسی کنیم.
همچنین مطالعهء تأثیر میزان استفاده از ابزارهای ارتباط علمی(شفاهی،کتبی و الکترونیک)بر فعالیت علمی از دیگر اهداف این پژوهش بوده است.
چه رابطهای بین میزان ارتباطات علمی و میزان استفادهء استادان از ابزارهای ارتباطی و فعالیت علمی آنها وجود دارد؟ مبانی نظری پژوهش در مبانی نظری ارتباطات علمی از رویکرد کارکردی،رویکرد انتقادی،رویکرد ساختاری و نظریهء پویایی پیچیده و بازتابی ارتباطات علمی استفاده نمودیم که به توضیح این نظرات میپردازیم.
رویکرد ساختاری به ارتباطات علمی نظریات ساختی نظامهای علمی را به عنوان سیستمهای اجتماعی درنظر میگیرند و روابط علمی را برحسب زمینههای سازمانی و ساختاری آن مورد مطالعه قرار میدهند،در این نظریهها میزان،نوع و نحوهء ارتباط علمی دانشمندان از یکطرف از امکانات و تسهیلات ساختار نهاد علم و از سوی دیگر از چگونگی ساختار جامعه تأثیر میپذیرد.
رابطهء معنیداری ابزارهای ارتباط علمی و فعالیت علمی براساس نتایج پژوهش از ابزارهای ارتباط علمی کسب اطلاعات از طریق همایشها با ضریب همبستگی(/000.