چکیده:
مقالهی حاضر به قصد معرفی آنتوان گالان(1646-1715) مستشرق فرانسوی و شرح خدمات ارزندهی وی نوشته شده است. گالان که اولین مترجم کتاب الف لیله و لیله(هزار و یکشب)از زبان عربی به فرانسه است(1704)،با انتشار این کتاب نقش مهمی در پیوند ادب اروپایی با افسانههای شرقی و هند و ایرانی داشته و موجبات تأثیری داستان و شعر غنایی فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی را از این افسانهها فراهم ساخته است. براساس تحقیقات پژوهشگران،کتاب ایرانی«هزار افسان» هستهی اصلی کتاب الف لیله و لیله است.و ترجمهی فرانسوی گالان یکی از آثار قابل توجه در زمینهی ادبیات تطبیقی و نمونهای از تأثیر غیرمستقیم ادبیات ایران باستان بر ادبیات کشورهای اروپایی است.
خلاصه ماشینی:
"گالان که اولین مترجم کتاب الف لیله و لیله(هزار و یکشب)از زبان عربی به فرانسه است(1704)،با انتشار این کتاب نقش مهمی در پیوند ادب اروپایی با افسانههای شرقی و هند و ایرانی داشته و موجبات تأثیری داستان و شعر غنایی فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی را از این افسانهها فراهم ساخته است.
با توجه به تحقیقات خاورشناسان،میتوان با اطمینان نسبی اظهارنظر کرد که نخستین پایهی کتاب"الف لیله و لیله"،همان کتاب ایرانی"هزار افسان"بوده است که بسیاری از حکایتهای آن از منابع هندی گرفته شده و در قرن سوم هجری از زبان پهلوی به عربی درآمده و در طول زمان تصرفها و تغییراتی در آن صورت گرفته است.
گالان خود نیز از ریشهی آنها آگاهی نداشت،اما چنانکه ذکر شد،بعدها پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که نخستین ریشهی هزار و یکشب همان کتاب پهلوی هزار افسان،مجموعهی داستانهای ایرانی و هندی بوده است که به مرور زمان،به سرزمینهای گوناگون راه یافته و ضمن سفر دور و دراز خود از خرمن ادب هر قوم خوشهای برچیده است.
گروهی دیگر تنها از عنوان داستانهای هند و ایرانی استفاده کردند و افسانههای متداول در کشورهای اروپایی و گاه حوادث روزانه را به صورت داستان درآورده،آنها را هزار و یک جنون،هزار و یک جنایت،هزار و یک یاوه نامیدند و از خلال آنها نهادهای اجتماعی و یا دشمنان و مخالفان خود را به انتقاد گرفتند.
ولتر نیز که مبتکر رمانهای فلسفی بهشمار میرفت،در نگارش آنها از مجموعهی آنچه تا آن تاریخ دربارهی ایران نوشته و یا ترجمه شده بود،از سفرنامههای شاردن و تاورنیه،از گلستان سعدی و نامههای ایرانی و نیز از هزار و یک روز و هزار و یک شب بهره گرفت و به انتقاد از اوضاع اجتماعی فرانسه پرداخت(همان،ص 495)."