چکیده:
نابر اساطیر ایرانی ، آفرینش به چهار دوره ی آفرینش مینو ، آفرینش گیتی ، مبارزه ی اهورا و اهریمن و بازسازی جهان بخش می گردد . این چهار دوره بیشترین نمادها و رازواره های خود را در دوران اساطیری شاهنامه به جا گذاشته است . دوران کیومرث یادواره ی دوران آفرینش مینو و گیتی است که انسان ویژگی های دوران پردیی را که در روان و زندگی خود دارد و با کشته شدن سیامک ، وارد دوره ی سوم ، یعنی دوره مبارزه می گردد که در دوران هوشنگ و تهمورث نیز ادامه می یابد تا اینکه با پیروزی تهمورث بر دیوان و دنیای تاریکی وارد دوره ی چهارم ، یعنی بازسازی جهان و پیوند دوباره به مینو می شود .
خلاصه ماشینی:
"دوران کیومرث یادوارهی دوران آفرینش مینو و گیتی است که انسان ویژگیهای دوران پردیسی را در روان و زندگی خود دارد و با کشته شدن سیامک،وارد دورهی سوم،یعنی دورهی مبارزه میگردد که در دوران هوشنگ و تهمورث نیز ادامه مییابد تا اینکه با پیروزی تهمورث بر دیوان و دنیای تاریکی وارد دورهی چهارم، یعنی بازسازی جهان و پیوند دوباره به مینو میشود.
»(ابو منصوری،1383،181)و در شاهنامه نیز از او با نام نخستین انسان یاد شده است: چو از خاک مر جانور بنده کرد#نخستین کیومرث را زنده کرد (شاهنامه،1180/79/9) و همچنین،نخستین شاه: چنین گفت کآیین تخت و کلاه#کیومرث آورد و او بود شاه (همان،6/28/1) نکتهای نو که در روانکاوی کیومرث میتوان به آن رسید،پیوستگی روان کیومرث با اندیشهی مینو و یاد کرد از هزارههای پیش از آفرینش گیتی و تن و تازش اهریمن است.
خورشید از آسمان(مینو)باعث شادی و تازگی زمین(گیتی)میگردد و با خود نشانی از سه هزارهی دوم دارد که دوران روشنایی بیکران و بیپایان و خواست مزدایی است.
کیومرث نیز،همانند سروش،ابزار گیتیایی«سپاهی دد و دام و مرغ و پری»،به سالاری هوشنگ گرد میآورد و با ابزار مینوی«برترین نام یزدان»به جنگ دیوان میرود و با همراهی اهورا و سروش،اهریمن و دیوان را از پای درمیآورد و خود نیز دیده برهم مینهد و روانش از این گیتی به مینو پر میکشد و جاودانه میگردد: «به گفتار راستین،کیومرث به فیض و شادی و رامش امشاسپندان برآمد،یعنی که گرزمانی شد و بهشت برین او را داده شد."