چکیده:
: مناسبات دین و روانشناسی در چهار محور روانشناسی دین، روانشناسی دینی، خدمات دین به
روانشناسی و کاربردهای روانشناسی در نهادهای دینی دنبال شدهاند. در روانشناسی دین مباحث پیدایش دین،
موءلفههای دینداری، پیامدهای دینداری و سنجش دین مطرح میشوند و نیز مفاهیم و گزارههای دینی مورد تجزیه و
تحلیل روانشناسی قرار میگیرند؛ یعنی از توصیف، تبیین، رشد، آسیبشناسی و پیامدهای آنها بحث میشود. در
روانشناسی دینی از تکوین و رشد روانشناسی در فرهنگ دینی و براساس پیشفرضهای دین سخن میرود. مباحث
مربوط به خدمات دین به روانشناسی عبارت است از: توجه به ساحتهای ناشناخته، روش تحقیق کیفی، بهداشت
روانی، مشاوره و درمان و روانشناسی کمال. در بحث خدمات روانشناسی به نهادهای دینی نیز به بخشهای
آموزش، پژوهش، مشاوره و تبلیغ پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"در روانشناسی دین مباحث پیدایش دین، موءلفههای دینداری، پیامدهای دینداری و سنجش دین مطرح میشوند و نیز مفاهیم و گزارههای دینی مورد تجزیه و تحلیل روانشناسی قرار میگیرند؛ یعنی از توصیف، تبیین، رشد، آسیبشناسی و پیامدهای آنها بحث میشود.
چگونه میتوان از مجموع پتانسیلها و علومی که در روانشناسی وجود دارد، به نفع دین استفاده کرد؟ به نظر میرسد در دو بخش کلی میتوانیم این موضع را ترسیم کنیم: بخش اول تحلیل روانشناختی مفاهیم و آموزههای دینی است، بخش دوم، کاربرد دین در نهادهای دینی که در محور چهار از آن بحث خواهیم کرد.
برای انجام دادن یک کار پژوهشی، باید بتوانیم این گونه مفاهیم را براساس نظریات موجود در روانشناسی یا احیانا نظریه جدیدی که مورد نظر ما است تبیین کنیم؛ یعنی علتیابی کنیم که چرا این حالت اتفاق میافتد؛ نیز موانع (آسیبشناسی روانی) و آسیبهایی را که نمیگذارند این مفهوم تکون و رشد پیدا کند، بشناسیم.
اما این مفاهیم را میتوان از دید روانشناختی نیز بررسی کرد؛ مثلا اینکه قرآن میفرماید «انسان منوع است» یعنی چه؟ تعریف علمی و روانشناختی این مفهوم چیست؟ تکون آن چگونه است؟ چه طور انسان منوع میشود؟ یا نسبت به خیر حریص میشود؟ چرا انسان اینطور میشود؟ اینجا روانشناسی میتواند به دین کمک کند و سیر تکون، عوامل رشد و مسائلی از این قبیل را درباره هر یک از صفات مثبت یا منفی که در قرآن به انسان نسبت داده شدهاند، مورد بحث قرار دهد."