چکیده:
هدف مطالعه،بررسی وضعیت محتوای درسی سطح یک حوزه علمیه و ارائه ویژگیهای مطلوب آن براساس نظریه یادگیری شرح و بسط میباشد.پس از مطالعه مبانی نظری و مصاحبه اولیه با تعدادی از استادان حوزوی،ویژگیهای مربوط به محتوای درسی حوزه شناسایی گردیده است. به منظور گردآوری دادههای مورد نیاز،از پرسشنامهی محقق ساخته که حاوی گویههای مربوط به محتوا در وضع موجود و مطلوب میباشد،استفاده شده است.براساس یافتههای این تحقیق بارزترین مشخصههای مربوط به وضع موجود محتوای درسی سطح یک عبارتند از:تقسیم محتوای رشتههای علمی حوزوی در قالب مقاطع تحصیلی،عدم انسجام منطقی،عدم تناسب با شرایط اجتماعی و زمان،عدم تناسب حجم محتوا با زمانهای پیشبینی شده اجرائی،فقدان نظریههای جدید علوم حوزوی.نتیجه پژوهش نشان داد که محتوای درسی سطح یک در وضع مطلوب حاوی ویژگیهای زیر میباشد:1-محتوای درسی این سطح،شامل کلیترین،جامع ترین مفاهیم،مسایل و مضامین بوده و امکان و انگیزه مشارکت طلاب در پیشبینی و تعیین بخش های بعدی را فراهم نماید.2-از طریق محتوای دروس،امکان آشنایی طلاب با رشتههای علوم حوزوی و سایر رشتههای موردنیاز،فراهم گردد.
خلاصه ماشینی:
از طریق یافتههای این پژوهش میتوان اولا به نارسائیهای محتوائی در برنامه درسی سطح یک حوزه علمیه پی برد؛ثانیا ویژگیهای محتوای درسی مطلوب را با استفاده از نظریه شرح و بسط مورد شناسایی قرار داد؛لذا سؤال اصلی این پژوهش این است که ویژگیهای محتوای درسی سطح یک حوزه علمیه در وضع موجود و مطلوب چیست؟ فرضیه پژوهش محتوای درسی سطح یک در وضع موجود از الگوی دانش محوری تبعیت نموده و در وضع مطلوب، شمل پیکره اصلی هریک از رشتههای علمی و متناسب با زمان بوده و امکان شرح و بسط را برای یادگیرنده فراهم میکند.
نظریه شرح و بسط در طراحی محتوای درسی کلیات و تعریف اززمانی که بحث در موردنظریههای برنامه درسی توسط صاحبنران این حوزه تخصصی و طراحان آموزشی شروع شد؛از جمله زمینههای مورد مطالعه،سئوالات مربوط به مقدار و توالی محتوای تعلیم و تربیت بوده است و تا امروز که بیشترین پیشرفت در تکنولوژی آموزشی صورت پذیرفته این بحث ادامه دارد.
جدول 7:مقایسه میانگین پاسخهای مربوط به ویژگیهای مثبت محتوای برنامه درسی مطلوب (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانگونه که در جدول فوق مشاهده میشود،ارزش میانگین مشاهده شده برای ویژگیهای مثبت مربوط به محتوا در برنامه درسی مطلوب برابر با 5/94 میباشد که به احتمال خطای کمتر از 0/100 میتوان نتیجه گرفت نگرش پاسخدهندگان در مورد این ویژگیها به گونهای معنادار بالاتر از ارزش در نظر گرفته شده(3/5)قرار دارد.
نتیجه کلی:با توجه به یافتههای پژوهش در جدولهای(5)،(6)،(7)،(8)و توضیحات فوق، محتوای درسی مطلوب سطح یک حوزه علمیه باید شامل پیکره اصلی هریک از رشتههای علوم حوزوی و سایر علوم مورد نیاز و متناسب با زمان بوده و امکان شرح و بسط را برای طلاب فراهم آورند.