چکیده:
رشد اینترنت تقریبا همهی ابعاد جامعه را تحت تأثیر قرار داده است.پژوهشهای اینترنتی از این تأثیرپذیری مستثنی نیستند.استفاده از اینترنت در پژوهشهای علوم اجتماعی بطور فزایندهای در حال رایج شدن است.با وجود اینکه اینترنت انکانات فراوان و با اهمیتی را برای انجام تحقیقات اجتماعی فراهم میسازد،اما منابع علمی مکتوب به زبان فارسی که مستقیما کاربران، دانشجویان و محققان را از اهمیت،اشکال و مهمتر از همه،ملاحظات اخلاقی و علمی در چگونگی طراحی و اجرای پرسشنامهی اینترنتی آشنا نماید،یافت نشده است.این مقاله سعی در بررسی چنین مسایلی نموده است.نتایج این بررسی نشان میدهد که طراحی و اجرای پرسشنامههای اینترنتی خاصه وب سایتی نیاز به آگاهی و بکارگیری ملاحظات اخلاقی و علمی دارد.این ملاحظات نقش اساسی در جمعآوری دادههای معتبر و پایا ایفا مینمایند.
خلاصه ماشینی:
دکتر حیدر جانعلیزاده چوب بستی1 ملاحظات اخلاقی و علمی در طراحی و اجرای پرسشنامهی اینترنتی چکیده رشد اینترنت تقریبا همهی ابعاد جامعه را تحت تأثیر قرار داده است.
با وجود اینکه اینترنت انکانات فراوان و با اهمیتی را برای انجام تحقیقات اجتماعی فراهم میسازد،اما منابع علمی مکتوب به زبان فارسی که مستقیما کاربران، دانشجویان و محققان را از اهمیّت،اشکال و مهمتر از همه،ملاحظات اخلاقی و علمی در چگونگی طراحی و اجرای پرسشنامهی اینترنتی آشنا نماید،یافت نشده است.
در تحقق این موضوع پژوهشگران لازم است شرکت داوطلبانهی آزمودنیها و رضایت پاسخگویان را در خصوص انجام تحقیق از طریق متعهد شدن به اینکه به هیچ وجه هویت و اطلاعات شخصی آنها را فاش نخواهند ساخت(حفظ گمنامی و رازداری)،جلب نمایند و با بیان و ارجاع دادهها و اطلاعات متعلق به محققان دیگر حقوق مربوط به رابطه محقق با محقق را رعایت نمایند( Sarantakos,2005 ).
سارانتیکس سه نمونه از اقدامات غلط2در گزارش تحقیق را-که امکان مبادرت به آنها در مرحلهی طراحی پرسشنامه اینترنتی نیز وجود دارد-چنین توضیح داده است: *"نسبت گمراهکننده در خصوص تألیف و تصنیف3برای محققان این غیراخلاقی است که نام مؤلفان را بدون اجازهی آنها در گزارش ذکر نمایند،تحقیق را به کسانی که در تحقیق شرکت نکردهاند، نسبت دهند،یا در بیان نام کسانی که به تحقیق کمک کردهاند(مثل دانشجویان،کارآموزان یا همدستان)کوتاهی نمایند.
در این راستا،مدنظر قرار دادن ملاحظات علمی و بکارگیری فنون و مهارتهای کارآمد در طراحی و اجرای تکنیک تحقیق از جمله پرسشنامهی اینترنتی نیز ضروری است.