چکیده:
زبان فارسی،بازماندهی فارسی میانه یا پهلوی و آن،بازماندهی زبان فارسی باستان است.فارسی میانه زبان رسمی دربار ساسانی بود.فارسی میانهی ترفانی گونهای از زبانهای دورهی میانه است.هم زبان پهلوی در اواخر دورهی ساسانی و هم زبان فارسی دری در اوایل دورهی اسلامی،واژههای بسیاری را از پهلوی اشکانی به وام گرفتهاند. به گونهای از پهلوی اشکانی که متون مانوی بدان نوشته شده است،پهلوی اشکانی ترفانی گویند.عنوان ترفانی منسوب به جایی است که متون مانوی در آنجا یافت شدهاند. در این مقاله ساختار دستوری مصدر و اسم مصدر و افعال کمکی در فارسی میانهی ترفانی و پهلوی اشکانی ترفانی بررسی میگردد.
خلاصه ماشینی:
"مجلهی مطالعات ایرانی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی مرکز تحقیقات فرهنگ و زبانهای ایرانی دانشگاه شهید باهنر کرمان سال ششم،شمارهی دوازدهم،پاییز 6831 مصدر و افعال کمکی در فارسی میانهی ترفانی و پهلوی اشکانی ترفانی* دکتر گلنار قلعهخانی استادیار دانشگاه شیراز چکیده زبان فارسی،بازماندهی فارسی میانه یا پهلوی و آن،بازماندهی زبان فارسی باستان است.
همانطور که پیش از این گفته شد،کتابهای مانی همه، به جز شاپورگان که به فارسی میانه است،در اصل به زبان آرامی نوشته شده بودند و به وسیلهی پیروانش در زمان حیات وی یا بعدا به زبانهای دیگر ترجمه شدند.
پهلوی اشکانی: در مثال زیر padmo?xtan مصدر است و به عنوان اسم به کار رفته است؛ ke?-s?a?n pad abrang waz?an ud zirūū padmo?xtan c?e?
2-5-مصدر به عنوان تابع فعلهای کمکی فارسی میانه: در مثال زیر xwa?stan مصدر است و به عنوان تابع فعل کمکی aba?ye?d به کار رفته است؛ E?n aba?ye?d xwa?stan ku?
پهلوی اشکانی: در مثال زیر a?rwisa?d مصدر مرخم است و به عنوان تابع فعل کمکی s?ahe?d به کار رفته است؛ pad wuzurg s?arm ud tars wa?st bawe?d parwa?n da?dūūar .
6- tuwa?n توان در شاهد زیر tuwa?n با فعل کمکی bu?d آمده و همراه با مصدر نامرخم به کار رفته است؛ .
7- a?dug توانا،قادر در شاهد زیر a?dug همراه با فعل کمکی he?nd آمده و با مصدر نامرخم به کار رفته است؛ ,9 Acta ) ud gume?xtag ne?kL?h L?g ge?tL?g a?dug he?nd is?na?xtan."