چکیده:
دربارهی جهانی شدن نظریات موافق و مخالف ارائه شده و مقالات و کتابهای زیادینوشته شده است. در این مقاله میخواهیم اثرات جهانی شدن در جهان اسلام رامورد بررسی قرار دهیم و تحولاتی را که در ساختار اقتصادی جهان اسلام به وجودآمده است ارزیابی نمائیم. به لحاظ روششناسی سعی شده است، ضمن مراجعه بهآمار و اطلاعات موجود، از روش تحلیل گران اقتصاد سیاسی، برای تحلیل شرایطموجود، سود جسته شود.
خلاصه ماشینی:
»4 مجموعه چنین شرایطی در جهاناسلام، موجب گردید بسیاری از کشورهایمزبور، در راستای نظام تقسیم بین المللیکار قرار گرفتند و به عوض تولیدات متنوع،به تولید مواد خام (اعم از کشاورزی ومعدنی) روی بیاورند و به عوض تأمیننیازهای داخلی، به تهیه و تأمین نیازهایکشورهای صنعتی بپردازند.
بدین ترتیببود که به عنوان مثال کشور مصر از نیمهقرن نوزدهم به تولید و صدور پنبه بهکشورهای صنعتی و به خصوص انگلستانمأمور گردید تا مواد خام مورد نیاز صنایعنساجی اروپا را تأمین نماید و در عوض ازطریق واردات پارچههای ساخت انگلستان،مازاد تولید کشورهای صنعتی را - ولو بهقیمت انهدام تولیدات داخلی - به مصرفبرساند.
اگرچهکشورهایی مانند ایران، ترکیه، مصر،اندونزی، مالزی، طی دورههای گذشته،تلاشهای زیادی به منظور تقویت بخشصنعت مصروف کردهاند لیکن برخی ازکشورهای اسلامی که در سطوح پایینتوسعه نیافتگی قرار دارند (مانند مالی،سودان و یمن)، بیش از 60 درصد وارداتخود را و کشورهای نفتخیز حاشیه خلیجفارس (مانند کویت و امارات متحدهعربی)، حدودا 80 درصد واردات خود را بهکالاهای ساخته شده اختصاص دادهاند.
به عنوان نمونهباید به سهم این بخش در درآمد ملی (GNP)کشورهای اسلامی اشاره کنیمکه به طور میانگین 3/19 درصد در سال1998 بوده است.
GDP سهم ارزش افزوده بخشهای اقتصادی از (در تعدادی از کشورهای اسلامی) نامبخش کشاورزیبخش صنعتبخش خدماتکشـــور198011998219801199821980119982اردن83287/25643/71الجزایر101/12543/47366/40اندونزی245/19423/45342/35ایران189/24327/36504/38بنگلادش342/22249/27429/49پاکستان306/24257/24469/48ترکیه266/17224/255157تونس144/12314/28551/59سنگال194/17151/24664/58عربستان17816/47184/45کویت04/0755/53251/46مالی489/46135/17386/35مراکش186/163132514/51مصر185/17373/32452/50موریتانی308/24265/29447/45نیجر434/412317347/41میانگینکشورهایاسلامی3/213/199/342/327/434/48کل جهان78/4386/30561/62فرانسه (برای مقایسه)43/2342/26625/71 نتیجهگیری و ارائه راهبردها برخی از صاحبنظران، با برشمردن مزایایرقابت آزاد، معتقدند که بازشدن مرزهایکشور به روی تولیدات و سرمایههایخارجی، میتواند از طریق افزایش انگیزهرقابت، بهبود تولیدات داخلی را موجبشود (همان چیزی که در مورد تولیدخودروی ملی در ایران، شاهد آن بودهایم).