چکیده:
قصیدهی «وسیلة الفوز و الأمان»، یکی از مشهورترین و مهمترین چکامههای عربی در وصف امام
مهدی علیهالسلام است که شیخ بهاءالدین عاملی (متوفی 1031 قمری) سروده است. این چکامه که 63 بیت دارد، مورد توجه
دانشمندان شیعه و سنی قرار گرفته، تا آنجا که بر آن شرحها نگاشته و به استقبال آن چکامهها سرودهاند. نویسنده
در این گفتار که برگرفته از پایاننامه کارشناسی ارشد اوستـ پس از مقدمهای کوتاه در مورد قصیده، متن کامل آن را
همراه با توضیح واژهها و ترجمهی فارسی بیتها آورده است. پس از آن، به تحلیل مختصر آن قصیده میپردازد و
شواهد اثرپذیری شاعر از قرآن و حدیث، همچنین تبحر او در رشتههای عملی مانند ریاضی، فلسفه و نجوم را نشان
میدهد.
خلاصه ماشینی:
"» (1) باید گفت که این یکی از نقاط قوت شاعر است، چرا که شیخ در قصیدهی خود تبحرش را در علوم زیر نشان میدهد: 1ـ در ریاضی و شناخت اعداد گنگ و اصم و تعریف جذر این اعداد (بیت 35): و مقتدر لو کلف الصم نطقها بأجذارها فاهب إلیه باجذار 2ـ در فلسفه و تسلط بر آراء فلاسفهی غرب و استعارهای زیبا در میان لفظ «اشراق» که در آن اشارههایی است به تفکرات افلاطون و حکمت اشراقی (بیت 39): باشراقها کل العوالم اشرقت لما لاح فی الکونین من نورها الساری 3ـ آشنایی به فلسفه و عرفان اسلامی، به اعتبار کاربرد عقول عشر (بیت 42): و منه العقول العشر تبغی کمالها و لیس علیها فی التعلم من عار 4ـ شناخت او نسبت به هیأت و علم نجوم، آنجا که به هفت آسمان، برجها، حرکت افلاک و سیارات اشاره میکند.
(2) در ابیات 56 تا 58، شاعر بعد از آرزوی بودن جوانان بنیهمدان در زمرهی یاران امام زمان علیهالسلام به توصیف آنها میپردازد که عبارت است: الف) در میدان نبرد بسیار دلیر و بدون هراس و اندیشهی جنگ ب) بسیار قویهیکل و تنومند ج) دارای اخلاقی نیکو د) صبور در بلاها و سختیها ه) شتابان به سوی مرگ امام صادق علیهالسلام در ذیل آیهی 5 سورهی اسراء: «بعثنا علیکم عبادا لنا أولی بأس شدید» میفرمایند: «و هو القائم و أصحابه أولی بأس شدید» (3) فهرست منابع و مآخذ 1ـ قرآن کریم 2ـ نهجالبلاغه 3ـالملاحم و الفتن، ابنطاووس، قم، منشوراتالرضی، چاپ پنجم، 1398 ق."