خلاصه ماشینی:
خامسا-با تصدیق این امر،آموزش و پرورش رسالت مهم تازهای در شرق پیدا میکند و آن یاری به خودشناسی و خودآگاهی ملی است و ایجاد علاقه به فرهنگ و تاریخ جامعهء خود و این خودآگاهی مسلما گامی بزرگ در راه چارهجویی مسائل گریبانگر نسل جوان است.
نشانهء این امر را نهفقط در پدیدههای ناسازگاری و در مواردی کجرفتاری جوانان باید جست،بلکه در رفتارهای عادل نسل جوان،در اجتماعات آنان،در طرز دید و تفکر و احساس ایشان و بالاخره در مجموع شیوهء فرهنگی که این گروه نوخاستهء اجتماعی اختیار کرده است نیز یک ضرورت انقلابی را میتوان بازشناخت.
طغیان جوانان در مغربزمین بیشتر ماهیت فرهنگی و اجتماعی دارد و در جستجوی دنیایی تازه،با نظام ارزشهای نووی است و حال آنکه عصیان نسل جوان در کشورهای غیرصنعتی بیشتر«حالت سیاسی»دارد.
باید اذعان کنیم که درست به خلاف تحرک انقلابی که نزد نسل جوان در سراسر جهان با قوت و ضعف بیشوکم دیده میشود، مدرسه بخصوص مدرسهء متوسطه،همان محافظهکاری دیرین و عدم انطباق خود با محیط امروزی جهان و عدم ارتباط با شرایط جدید زندگی را نگاه داشته است.
ایفای رسالت ملی و میهنی آموزش و پرورش فقط از این طریق نیست که تنها از گذشتهء فرهنگ و جامعه و مفاخر دیرین خود حرف بزنیم،البته این مهم است که بدانیم که بودهایم و چه کردهایم؟ولی ضمنا لازم است که بدانیم که اکنون کیستیم و چه میکنیم و در مجمع ملل و عرصهء تمدن چه مقام و منزلتی داریم،و اینجاست که باید حقایق را گفت و همتها را برای حرکت از مراتب کمتر به مدارج برتر تشحیذ کرد.