چکیده:
امروزه مسئله هویتهای قومی به مسئلهای جهانی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه تبدیل شده است. هویت قومی تنها یکی از هویتهای چندگانه انسان است که با سایر هویتهای او، از جمله هویت جنسیتی به عنوان یکی از حلقههای ثابت هویتی کنشگران در کنش و واکنش است و برآیند این تعاملات است که در تعریف و بازتعریف هویتهای چندگانه اثر دارد. این مقاله با کاربرد نظریة کهنگرایان و نوگرایان به بررسی هویت قومی شهروندان خرمآبادی و عوامل مؤثر بر شکلگیری آن میپردازد. مسئله اصلی پژوهش به تعاملات دو هویت قومی و جنسیتی و میزان هویت قومی در بین زنان و مردان باز میگردد. جمعیت آماری این پژوهش را زنان و مردان بالای 15 سال و ساکن در مناطق 16 گانة شهر خرمآباد تشکیل میدهد. نمونهگیری با روش طبقهبندی شده متناسب انجام شده و حجم نمونه 392 نفر بوده است. اطلاعات مورد نیاز با کاربرد روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه کتبی جمعآوری شده و با نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. یافتههای پژوهش ضمن تأیید نظریه کهنگرایان امکان جدیدی را برای تفسیر نظریة نوگرایان دربارة شکلگیری هویتهای قومی زنان به دست میدهد.
In contemporary developed and developing societies, the problem of
ethnic identity has transformed into a global issue. Ethnic identity is one
of the human multiple identities that has interactions with other identities,
including gender identity, and the vector of these interactions affects the
process of definition and redefinition of multiple identities. Applying
traditionalist and modernist approaches, this article tries to study ethnic
identity of Khoram Abad residents, and the effective factors underlying
its formation. The central concern of the study is the interaction between
gender identity and ethnic identity among two males and females. The
Research population included men and women of above 15 and the
sample was selected through proportional stratified technique. Data were
gathered through the survey method and analyzed by SPSS software. The
findings approved traditionalist theory with an opportunity for new
interpretation of modernism theory regarding the formation of women
ethnic identity
خلاصه ماشینی:
"برخی از پژوهشهای ایرانی این پنداره را تقویت میکنند؛ بر اساس مطالعه هویت قومی در بین جوانان تبریز، جنسیت بر گرایشهای قومیتی مؤثر است و زنان کمتر از مردان از هویت قومی برخوردارند (احمدلو، 1381).
با در نظر گرفتن قومیت به عنوان امری "رابطهای و موقعیتی" (اریکسون، 2001) میتوان پرسید: آیا زنان خرمآبادی که بر اساس پژوهشهای انجام شده از تبعیض جنسیتی رنج میبرند، از هویت قومی یکسانی با مردان برخوردارند و یا با فاصلهگیری از هویت قومی به شیوهای غیرمستقیم نارضایتی خویش را از موقعیت تحمیلی زنانه خود بیان میکنند؟ 2.
آزمون تفاوت میانگینهای هویت قومی در بین زنان و مردان متغیر میانگینها آمارة تفاوت میانگین سطح معناداری زنان مردان کل آگاهی قومی 22/8 1/10 29/9 55/5 000/0 نگرش قومی 52/4 34/4 43/4 1/1- 266/0 بازشناسی قومی 97/3 28/4 15/4 73/2 700/0 رفتار قومی 5/10 5/11 06/11 13/4 000/0 هویت قومی 54/28 13/30 03/29 69/4 000/0 به منظور بررسی مقدماتی، رابطه میزان هویت قومی با سایر متغیرهای اساسی پژوهش با توجه به ضریب همبستگی اسپیرمن مورد سنجش قرار گرفت (جدول شماره2)؛ بر اساس این سنجش، متغیرهای اشتراکات فرهنگی، ارتباطات درون قومی، ارتباطات برون قومی و سن با میزان هویت قومی رابطه معنیدار و مثبتی دارند و این نتایج به جامعه آماری تعمیمپذیر است؛ یعنی میتوان گفت در بین ساکنان بالای 15 سال شهر خرمآباد، هرچه ارتباطات درون قومی و برون قومی، احساس تعلق به اشتراکات فرهنگی و سن بیشتر باشد، احساس تعلق به هویت قومی لر بیشتر است."