چکیده:
پیامبر اسلام اولین مفسر قرآن است.در آیات قرآن کریم بر ضرورت و تبیین آیات الهی توسط پیامبر تصریح شده است.ساختار برخی آیات قرآن بویژه در بخش مربوط به احکام دینی،که کلی و مجمل،مطلق و عام است،این ضرورت را خاطرنشان کرده است.پیامبر(ص)با توجه به این ضرورت در دو سطح عام و خاص،آیات را تفسیر کرده است.در بخش خاص، امام علی(ع)به عنوان شاگرد و صحابی ویژه،تمام معانی قرآن را از ایشان فراگرفت.تفسیر پیامبر به شرط احراز آن بر مبنای معیارهای دقیق حدیثشناسی،حجیت دارد.در این مقاله، ضمن واکاوی نظریات گونهگون و با استناد به منابع مختلف به موارد یاد شده پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"همچنین است در مورد حج که در قرآن آمده است: و لله علی الناس حج البیت (آل عمران79/)چگونه مسلمانان با توجه به آمیختگی مراسم حج قبل از اسلام با آیینهای جاهلی و شرکآلوده میتوانستند مقصود قرآن را از حج ابراهیمی و موحدانه دریابند؟در این حال بود که نزد رسول گرامی اسلام میشتافتند و ایشان نیز با جمله«خذوا منی مناسککم»به آنها به منظور اجرای مراسم صحیح حج رهنمود میداد(مسند احمد بن حنبل،ج 3:813).
دستور زکات بر آن حضرت در قرآن نازل شده ولی در قرآن بیان نشده که از هر چهل درهم،یک درهم،یک درهم زکات است و رسول خدا این نکته را برای آنان تفسیر کرد.
با توجه به قرآئن و شواهد زندگی ابن مسعود،که وی خدمتگزار رسول خدا بود(عبد البر،9131،ج 3:789)و دربان خانه وی و در سفر،فراش و آب وضوی پیامبر را فراهم میساخت(رامیار، 0831:453)،باید گفت این فراگیری و فهم معانی قرآن را از پیامبر(ص)داشته است.
ذهبی با استناد به روایتی از ابن عباس به نظر سوم گرایش پیدا کرده و گفته است:رسول خدا قسمتی را که فهم آن به شناخت کلام عرب برمیگردد،تفسیر نکرده زیرا قرآن به زبان آنان نازل شده و بخشی که فهمها به شناخت آن متبادر است نیز مورد تفسیر پیامبر واقع نشده است.
در اصول کافی روایتی آمده که براساس آن،(ع)در مقام پاسخ به پرسش یک راوی که از او سؤال کرده در دست سلمان،ابوذر و مقداد تفسیرهایی از قرآن است که در اختیار دیگران نیست؛ چرا چنین است؟امام علی(ع)در پاسخ به تفاوت فهم صحابیان یا یکسان نبودن اندیشه آنها اشاره میکند(کلینی،8831،ج 1:26)."