چکیده:
نخست،مؤلف کتاب است که نام کامل آن در نسخهء خطی نیامده و با عنوان ابو البقاء هبة الله حلی از او یاد شد هاست که محققان او را ابو البقاء هبة الله محمد بن نما حلی ربعی از خاندان آل نما معرفی کردهاند که نادرست است و مؤلف احتمالی این اثر ابو البقاء هبة الله ناصر به حسین بن نصر/نصیر(حلی)است.مطلب دیگر دربارهء منابع کتاب است.مصادر این کتاب،متون کهن تاریخی و اغلب تألیف عالمان امامی است که اینک موجود نیستند و این بر اهمیت کتاب میافزاید.این نوشتار به این مطلب میپرازد.
خلاصه ماشینی:
"مطلبنخست،مؤلف کتاب است که نام کامل آن در نسخۀ خطی نیامده و با عنوان ابو البقاء هبة الله حلی از او یاد شد هاست که محققاناو را ابو البقاء هبة الله محمد بن نما حلی ربعی از خاندان آل نما معرفی کردهاند که نادرست است و مؤلف احتمالی این اثر ابو البقاءهبة الله ناصر به حسین بن نصر/نصیر(حلی)است.
مراد از این فرد،ابو الغنائم محمد بن علی بن میمون نرسی است که(424 ق)به دنیا آمده است و در کوفه از عالم نامدار زیدی ابو عبد الله علوی(متوفی 445 ق)مؤلف کتاب الجامع الکافی سماع حدیث کرد و کتابمشهوری در اربعین حدیث دارد که در چند نسخۀ خطی باقی است.
مرحوم مجلسی(متوفی 1110 ق)در آغاز جلد نخستبحار الانوار(ص 76)در بحث از منابع خود به نسخهای از کتاب سلیم بنقیس هلالی اشاره کرده که سلسله روایت موجود در نسخهای از آنکه دراختیار وی بوده،چنین بوده است:«أخبرنا الرئیس العفیف ابی البقاء(درمتن به خطا ابو التقی)هبة الله بن نما بن علی بن حمدون رضی الله عنهفراءة علیه بداره بحلة الجامعین فی جمادی الاولی سنة 565 قال حدثنی...
حال این سؤال مطرح میشود که مؤلف کتاب کیست،آیا فرد دیگری به نام ابو البقاء هبة الله حلی نداریم که طبقۀ حدیثیوی با مؤلف کتاب تطبیق کند؟خوشبختانه در کتاب المزار(ص 434-435)سلسله سندی آمده که در آن نام عالمی امامی به نام الرئیس الأجلابو البقاء هبة الله بن ناصر بن حسین بن نصر(نصیر آمده که در ربیع الاول(488 ق)در نجف برای ابن طحان نقل روایت کرده است(اجمال اینروایت در بحار الانوار،ج 98 ص 165 و مستدرک الوسائل،ج 10 ص302-303 نیز آمده است)."