چکیده:
گردشگری روستایی را میتوان نتیجه تغییرات گسترده اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی بعد از جنگ جهانی دوم دانست که در پرتو عواملی مثل بهبود راههای ارتباطی،گسترش شهرنشینی،افزایش اوقات فراغت،افزایش آلودگیهای زیستمحیطی در شهرها،و ارتقای سطح زندگی توسعه یافته است.«خانههای دوم»به عنوان یکی از پیامدهای این فعالیت ابتدا در غرب و سپس در سایر قسمتهای دنیا رواج یافت.در کشور ما نیز قلمروهای کوهستانی اطراف شهرهای بزرگ و مناطقی که از شرایط میکروکلیمایی مناسبی برخوردار هستند شاهد شکلگیری این پدیده بودهاند.در سواحل کاسپین نیز اگرچه ظهور و گسترش خانههای دوم بیشتر در نوار ساحلی بوده؛اما با اشباع این مناطق از یک طرف و تسهیل دسترسی به مناطق کوهستانی و مرتفع،دامنه گسترش آن به این مناطق کشیده شد.این تحقیق با انجام مطالعات کتابخانهای و میدانی،ابعاد و روند گسترش خانههای دوم را در یکی از نواحی روستایی استان گیلان(بخش خورگام شهرستان رودبار)مورد بررسی قرار دادها ست. نتیجه مطالعات نشان میدهد که گسترش خانههای دوم در این ناحیه عموما از روابط خویشاوندی و مهاجرت معکوس(شهر به روستا)و همچنین بهبود زیرساختهای ارتباطی متاثر میباشد.ضمن اینکه این پدیده در روند توسعه خود از برنامهریزی،نظارت و کنترل بیبهره بوده و به صورت خودجوش مکانیابی و افزایش یافته است.
خلاصه ماشینی:
"(فشارکی،5731،ص 85)در فرهنگ جغرافیای انسانی خانههای دوم اینچنین تعریف شده است: خانههایی هستند که به وسیله خانوارهای ساکن در نقاط دیگر خریداری و یا به مدت طولانی اجاره داده میشوند(جانستون،8891،ص 324)و بالاخره مؤسسه ابداعات اجتماعی آمریکا خانههایی را که کمتر از 19 روز در هر سال مورد استفاده قرار میگیرند،خانه دوم میداند (رضوانی،2831،ص 06)نواحی روستایی استان گیلان از چند دهه گذشته به دلیل شرایط ممتاز جغرافیایی خویش مورد توجه گردشگران قرار گرفته و از اثرات مکانی-فضایی ویژهای که بر جای گذاشته گسترش خانههای دوم است دامنه گسترش این پدیده نیز به تدریج از نواحی ساحلی به قلمروهای کوهستانی کشیده شد.
رشد و گسترش این پدیده در مناطق روستایی عمدتا بعد از جنگ جهانی دوم و تحت تأثیر افزایش درآمد و توان مالی،لزوم بهرهگیری از اوقات فراغت و تسهیل در جابهجایی به دلیل بهبود شبکه حمل و نقل بوده است،اگرچه سابقه شکلگیری این پدیده در ایران از قدمت بیشتری برخوردار بوده و مشخصا به دوران قاجاریه بازمیگردد و حتی برخی از روستاهای شمال کشور از گذشتههای بسیار دور با این پدیده مانوس بودهاند،(مهدوی 3831)از طرف دیگر«رویآوری به برپایی و ساخت یک سکونتگاه دوم در نقاط روستایی را میتوان به عنوان انگیزهای برای انجام سرمایهگذاری،عاملی برای ارضای نیاز و کسب حیثیت و وجهه اجتماعی و مکانی برای تدارک روزهای بازنشستگی دانست»(شاریه،2731،ص 532)ضمن اینکه سهولت در مالکیت مسکن در نواحی روستایی نیز در این امر مؤثر است."