چکیده:
و نیمه خشک است.سواحل جنوبی خزر و استان گیلان در شمال کشور دارای شرایط اقلیمی کاملا متفاوتی با سایر نقاط کشور است و میزان بارش سالانه در برخی نقاط آن به 8 برابر میانگین کل کشور میرسد.این استان با برخورداری از بارش کافی و رودخانههای فراوان از مناطق مرطوب و سرسبز کشور است و بر این اساس زندگی و معیشت ساکنین آن بهویژه روستاییان متکی به محصولات آبی بهویژه کشت برنج است.با محاسبات آماری و برآورد منابع آب سطحی و زیرزمینی ب ظاهر مشکل بحران آب در استان متصور نیست اما فراوانی آب دستاندرکاران مربوطه را از فکر دستیابی به منابع جدید یا اتخاذ سیاستهای لازم در خصوص استفاده بهینه از منابع آب باز داشته است.وجود مسائلی از قبیل شیوه کشت،توزیع نامناسب زمانی بارش،نبودن امکانات ذخیره آب در بخشهای وسیعی از استان،استاندارد نبودن مصرف آب در واحد سطح، نگرشبه منابع آب و...باعث برخی از بحرانهای مقطعی در استان میگردد و در فصل آبیاری یکی از بزرگترین دغدغههای مسئولان اجرایی و سیاسی استان،مشکل کمآبی در کشاورزی و جلوگیری از بحرانها و درگیریهای احتمالی است.از آنجا که منابع آب و مسائل مرتبط با آن به ویژگیهای طبیعی و نحوه بهرهبرداری از منابع آب و مصرف آن ارتباط پیدا میکند؛در این مقاله سعی شده تا با بررسی ویژگیهای طبیعی استان،منابع آبی موجود از یک طرف،سطوح زیر کشت و نیازهای آبی آن از طرف دیگر به بررسی بحران آب در استان پرداخته شود.نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که پتانسیل آبی موجود استان حدود 4 برابر نیاز فعلی است بنابراین مشکل کمآبی و بحران آب در استان برخلاف سایر نقاط کشور به عوامل طبیعی ارتباطی نداشته و به ریشه در مدیریت منابع آب و شیوههای بهرهبرداری از آن برمیگردد و لزوم بهرهگیری از امکانات و شیوههای نوین را طلب مینماید.
خلاصه ماشینی:
"نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که پتانسیل آبی موجود استان حدود 4 برابر نیاز فعلی است بنابراین مشکل کمآبی و بحران آب در استان برخلاف سایر نقاط کشور به عوامل طبیعی ارتباطی نداشته و به ریشه در مدیریت منابع آب و شیوههای بهرهبرداری از آن برمیگردد و لزوم بهرهگیری از امکانات و شیوههای نوین را طلب مینماید.
جدول 2:سطح زیر کشت استان و مقایسه آن با کشور و امکان توسعه آن (به تصویر صفحه مراجعه شود) استخراج از:سالنامه آماری کشور 9731،تابستان 0831،مرکز آمار ایران براساس تحقیقات مختلفی که توسط شرکتهایی مثل سوکرا،پندام،مهاب قدس و شرکت تحقیقات برنج انجام شده و با توجه به اینکه بیشترین مصرف آب کشاورزی مربوط به شالیزارهاست و با در نظر گرفتن نوع خاک،ارقام مختلفی بهعنوان نیاز آبی برنج اعلام گردیده است.
مسائل آب استان با توجه به سطح زیر کشت استان و مصارف آب در زمینههای دیگر و به پتانسیل آب موجود که به رقمی معادل 62341 میلیون مترمکعب بالغ میگردد،به لحاظ ویژگیهای طبیعی و اقلیمی و برخلاف سایر نقاط کشور عرضه آب در استان بیشتر از تقاضای آن است.
4. نتیجهگیری و پیشنهادات با توجه به ویژگیهای طبیعی و اقلیمی استان،حجم آب جاری در رودخانهها،سطح زیر کشت موجود و اراضی آبی و مستعد لازم است،تا ضمن رعایت استانداردها و موازین زیست محیطی،توجه به کیفیت آب بهویژه در مصارف شرب و آشامیدنی و اعمال مدیریت دقیق بر بهرهبرداری از منابع در برنامهریزیهای عمرانی بیشترین تاکید روی منابع آب سطحی انجام گیرد و از منابع زیرزمینی بهعنوان منبع کمکی و با در نظر گرفتن حریم سواحل بهرهبرداری به عمل آید."