چکیده:
این مقاله ابتدا به بررسی اهمیت چند وجهی منطقه خاورمیانه از ابعاد ژئوپلتیک و ژئواستراتژی و نقش بیبدیل آن در معادلات بینالمللی میپردازد. آن گاه جایگاه ایران در خاورمیانه و قدرت تاثیر گذاریاش را بر تحولات آن با مرور مولفههای اصلی و اساسی قدرت و نقش دانشهای استراتژیک، از جمله دانش هستهای در تولید و باز تولید فرآوردههای مختلف قدرت بر میرسد. سپس به طرح سناریوهای محتمل درباره چشم انداز و آینده خاورمیانه پرداخته و به تاثیر هستهای شدن ایران در ژئوپلتیک و ژئواستراتژی خاورمیانه در هر یک از این سناریوها اشاره مینماید.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اهمیت راهبردی دانش هستهای و نقشهای چندگانهای که در کسب مؤلفههای مختلف قدرت و دستیابی به اهداف توسعه درونزاد و تحقق چشم انداز بیست ساله نظام میتواند داشته باشد و با در نظر گرفتن ویژگیهای ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی منطقه خاورمیانه و اهداف و مطامع بلند مدت قدرتهای فرا منطقهای و ایادی منطقهای آنان، این سؤال اساسی مطرح است که »دستیابی ایران به دانش هستهای و تبدیل شدن آن به یک قدرت مسلم هستهای چه تأثیری بر ژئوپلتیک و ژئواستراتژی خاورمیانه خواهد داشت؟« برای پاسخ به این پرسش، سعی شده ضمن بررسی ویژگیهای کلی خاورمیانه از ابعاد ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی، مؤلفههای اصلی قدرت در عرصه رقابتهای بینالمللی و نقش دانشها و فناوریهای استراتژیک بویژه دانش هستهای در این رقابتها، به بررسی سناریوهای محتمل درباره آینده خاورمیانه پرداخته، محتملترین سناریو برای تحقق را معرفی کند.
بر اساس این سناریو، با توجه به اثرات باز دارندگی دانش و فناوری هستهای و نقش راهبردی آن در توسعه سایر رشتههای علمی و تولید انواع فرآوردههای قدرت از یک سو و الگوهای ایدئولوژیک مستقل و منحصر بفرد ایران، مبتنی به اهداف و آرمانهای اسلام ناب محمدی و انقلاب اسلامی از سوی دیگر، هستهای شدن ایران یک مانع اساسی و یک چالش نگران کننده بر سر راه مطامع قدرتهای جهانی و زیاده خواه به حساب میآید.
- با توجه به ماهیت و مؤلفههای اصلی قدرت و نقش دانشها و فناوریهای راهبردی، از جمله دانش و فناوری هستهای، در تولید و باز تولید انواع مؤلفهها و فرآوردههای قدرت، هستهای شدن ایران تأثیر مستقیم و تعیین کنندهای بر ژئوپلتیک و ژئواستراتژی خاورمیانه خواهد گذاشت.