چکیده:
استکبار در قرآن به معنای خودبرتربینی آمده است. این معنا در ابعاد عبادی، سیاسی، اقتصادی و علمی قابل تعریف است. قرآن کریم ویژگیهای فرهنگی مستکبران و شیوههای متنوع آنان را برای تسلط بر مردم مستضعف بیان نموده است. همچنین طی آیاتی اصول و شیوههای مبارزه با استکبار را به خوبی روشن کرده است. این مقاله درصدد تبیین موضوعات فوق بود، و با ارائه آیاتی در زمینه استکبارستیزی، اصول و شیوههای مبارزه با مستکبران را روشن مینماید. در ضمن مطالب این مقاله برگرفته از کتابی است با همین عنوان که توسط پژوهشکده تحقیقات اسلامی و به سفارش بنیاد قرآن و عترت سپاه نوشته شده است.
خلاصه ماشینی:
قرآن کریم ویژگیهای فرهنگی مستکبران و شیوههای متنوع آنان را برای تسلط بر مردم مستضعف بیان نموده است.
استکبار از اطاعت خدا: کسانی که به ربوبیت خداوند معتقد هستند، اما این اطاعت آنان تا زمانی است که با شأن آنها سازگار باشد، و هرگاه امر خدا را خلاف شأن و مرتبه (ساختگی) خود دیدند از اطاعت سرباز میزنند.
. در ادامه آیات متذکر میشود که قارون در برابر تذکرات قوم خود، پنداشت که این اموال در سایه علم و اندیشه خودش گرد آمده است در صورتی که خداوند میفرماید: أو لم یعلم أن الله قد أهلک من قبله من القرون من هو أشد منه قوة وأکثر جمعا.
ویژگیهای فرهنگ استکباری یکی از راههای شناخت فرهنگ استکباری، شناخت چهرههای شاخص مستکبران و روش و منش آنان در قرآن کریم است.
(مؤمنون: 47) گفتند: آیا به دو انسان مثل خود ما، که طایفه آنان (نیز) بندگان ما هستند، ایمان بیاوریم؟ در این آیه فرعون و مستکبران قومش میگفتند که بنیاسرائیل، بندگان مایند.
از این شیوه مستکبران برای ربودن عقل مردم و از بین بردن توان تفکر و تجزیه و تحلیل آنان استفاده میکنند.
آنان برای ایجاد اختلاف حتی از ساختن مسجد و بناهای مذهبی نیز استفاده میکنند تا این دستهبندیها را تحت لوای مذهب انجام دهند.
خودباوری و اعتماد به نفس قبلا گذشت که از روشهای مهم مستکبران برای به استضعاف کشیدن تودههای مردم، القاء این مطلب است که آنان بدون تکیه بر ثروتمندان و صاحبان قدرت، قادر به ادامه حیات نیستند.
وجود این روحیه در مستکبران اقتضاء میکند که مردم مستضعف همواره در برابر آنان موضعی تهاجمی انتخاب کنند.