خلاصه ماشینی:
امروز کلمات غیر رایج عربی در فارسی استفاده نمیشود و کاربرد آن از نظر ادبی شایسته نیست،اما در دورههای متوالی کلمات سخت و نازیبای عربی برای تسجیع و ترصیع کلام به کار گرفته شد و این کلمات با آمیختن با زبان ترکی در دورههای بعدی معجونی را آفریدند که نزدیک بود جام شوکران زبان فارسی گردد اما با شروع ارتباط نویسندگان و روشنفکران ایرانی با کشورهای پیشرفته اروپایی که این زمان واژه ملل متمدن را از آن خود ساخته بودند،و دیدار نوع زندگی و دموکراسی موجود در آن کشورها و مقایسه آنها با ایران که تمدن چندین هزار سالهاش را به رضای خاطر ملوکانه پادشاهان و خدانشناسان مدّعی دینداری و جهل عامه تباه ساخته بود؛نثر فارسی به گونهای دیگر پایهریزی شد.
(تربیت-نمره (به تصویر صفحه مراجعه شود) 493-ص 5602)مثلا در اینجا فعل مرکب مسبوق بودن را داریم که دیگر کمتر به کار میرود: و آنچه راحت آسایش جمیع ملت ایران است فراهم آید چه که الیوم ترقی هرمملکت بسته به افتتاح مدارس و ازدیاد معارف است.
که البته در نگارش امروز بهتر است کلیه کلمات فارسی و کلمات عربی متداول در فارسی با اصول دستور زبان فارسی جمع بسته شوند،نمونههایی از کلماتی که مطابق با قواعد عربی جمع بسته شدهاند را در مطبوعات این دوره میبینیم: بسیاری نواقصات مملکت تکمیل میشود دوم آنکه امروزه غالب رجال دولت ایران که دست در کار امورات مملکتی میباشند، سیر و سیاحت اروپا را کرده و ترقیات آن ممالک که در عرصه سیصد سال متدرجا شدهاند...