چکیده:
رشد روز افزون فرایند جهانی شدن اقتصاد و چگونگی رویارویی با آن، یکی از دغدغههای اساسی کشورهای دنیا، به ویژه کشورهای در حال توسعه، بهشمار می آید. آگاهی از مزیتها و عدم مزیتهای صنایع داخلی، می تواند در پیوستن به فرایند جهانی شدن و شناخت تواناییهای کشورها، کمک شایانی کند. در این مقاله، سعی شده تا توان رقابتی و مزیت نسبی صنعت پتروشیمی، با تاکید بر مجتمع پتروشیمی تبریز مورد بررسی قرار گیرد. این بررسی بر اساس شاخص هزینه واحد انجام می گیرد، که از طریق نسبت هزینه به درامد و بر اساس قیمتهای مختلف بهدست می آید. محاسبات انجام شده نشان می دهد که مجتمع مورد نظر بدون احتساب هزینه فرصت سرمایه، دارای توان رقابتی در بازارهای داخلی و خارجی است، اما با الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی ، توان رقابت با رقبا را نخواهد داشت. با احتساب هزینه فرصت سرمایه، این مجتمع در بازارهای داخلی و خارجی توان رقابتی و مزیت نسبی ندارد. بررسی انحرافات قیمتی بهعنوان یکی از عوامل مؤثر در توان رقابتی بنگاهها در داخل کشور نشان می دهد که سیاستهای دولت در جهت حمایت از این بنگاه بوده و سبب افزایش توان رقابتی بهمیزان 33 درصد شده است.
The growing trend of the globalization process and how to deal with this phenomenon has become a major challenge for countries around the world in general and the developing countries in particular. The knowledge of comparative advantages and disadvantages of the home industries could be of great help to the countries trying to join the World Trade Organization (WTO). In this article an attempt has been made to compute the comparative advantage and the competitiveness of the Tabriz Petrochemical Complex in Iran. Using the Unit Cost Ratio approach. The findings of this research show that the Tabriz plant can compete in domestic markets as well as foreign markets. However، if Iran joins the WTO، the plant can not compete with its rivals. If the opportunity cost of capital is taken into account the complex can neither compete in domestic markets nor in the markets abroad. The Price distortions analyses show that the government policies have been channeled to protect this firm. Such protections have increased the competitiveness of this firm by 33%.
خلاصه ماشینی:
"شاخص مورد نظر برای اندازهگیری توان رقابتی بینالمللی یا مزیت نسبی صادرات بهصورت زیر میشود: (6) در این شاخص، UCx ،بیانگر شاخص توان رقابتی صادراتی، VOw، ارزش محصول بر اساس قیمت بینالمللی(Pw) و TCd ،هزینة کل بر اساس قیمتهای داخلی است.
نکتة قابل ذکر این است که با استفاده از شاخص مزیت نسبی، میتوان بهمیزان توان رقابت بنگاه مورد نظر با توجه به الحاق ایران به WTO و افزایش رقابتهای بینالمللی پیبرد، زیرا انتظار میرود با الحاق به WTO و آزاد شدن تجارت، بسیاری از سیاستهای حمایتی، از جمله حمایتهای تعرفهای و غیرتعرفهای، انحرافات نرخ ارز و نرخ بهره از بین بروند.
با در نظر گرفتن هزینة فرصت سرمایه (نرخ بهرة سایهای 1/12درصد)، این رقم به 44/1 میرسد که بیانگر عدم وجود مزیت نسبی است، زیرا ارزش سایهای کل منابع اولیهای که برای تولید محصولات در مجتمع پتروشیمی تبریز صرف شده است، 44% بیشتر از ارزش سایهای محصولات تولید شده در آن است.
اگر انحرافات قیمتی و سیاستهای حمایتی دولت وجود نداشته باشند، با توجه به شاخص مزیت نسبی، این مجتمع دارای عدم مزمیت نسبی است و ارزش سایهای کل منابع اولیهای که برای تولید محصولات در مجتمع پتروشیمی تبریز صرف شده است، 44% بیشتر از ارزش سایهای محصولات تولید شده در آن است."