چکیده:
در این مقاله با هدف بررسی بهرهوری عوامل تولید در زیر بخشهای صنایع بزرگ ایران، سعی شده است تا با استفاده از دادههای آماری دوره 83-1350، روند و سطح بهرهوری عوامل تولید (بهرهوری جزئی و بهرهوری کلی) در هریک از زیر بخشهای صنایع بزرگ به تفکیک کد دو رقمی ISIC، مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. در این راستا بهمنظور، ارزیابی بهرهوری جزئی عوامل تولید، از شاخصهای بهرهوری متوسط و بهرهوری نهایی عوامل تولید بهره جسته شده و بهمنظور بررسی بهرهوری کلی عوامل تولید، روش توابع تولید و الگوهای رشد مورد استفاده قرار گرفته است.
یافتههای بهدست آمده حاکی از وضعیت نسبتا مطلوب بهرهوری جزئی عوامل تولید در زیربخشهای صنایع شیمیایی و صنایع فلزات اساسی در مقایسه با سایر زیربخشهاست اما درمورد زیر بخشهای دیگر خصوصا صنایع نساجی، پوشاک و چرم و صنایع چوبی و محصولات چوبی وضعیت نگران کننده به نظر میرسد. همچنین مطالعه بهرهوری کلی عوامل تولید در قالب تخمین توابع تولید زیر بخشهای صنایع بزرگ، حاکی از این است که بیشترین نرخ رشد بهرهوری کلی عوامل تولید بهترتیب به زیر بخشهای صنایع ماشینآلات. تجهیزات، ابزار ومحصولات فلزی، صنایع تولید فلزات اساسی و صنایع شیمیایی، اختصاص دارد. زیر بخشهای صنایع کاغذ، مقوا، چاپ و صحافی و صنایع چوبی و محصولات چوبی بهطورهمزمان در رتبههای بعدی قرار دارند. درمورد سایر زیر بخشها نیز، نرخ رشد بهرهوری کلی عوامل تولید تفاوت معنیداری با صفر ندارد. همچنین نتایج بهدست آمده نشان میدهد که شوکهای ناشی از جنگ، انقلاب و تحریمهای اقتصادی، آثارو تبعات منفی بر نرخ رشد بهرهوری عوامل تولید برجای گذاشته است، که حادترین این تأثیرات بهترتیب در زیر بخشهای صنایع ماشینآلات. تجهیزات، ابزار و محصولات فلزی(کد38)، صنایع تولید فلزات اساسی (کد37)، صنایع شیمیایی (کد35)، صنایع نساجی، پوشاک و چرم (کد33) وصنایع چوبی و محصولات چوبی (کد34)، حادث شده است.
The main objective of this study is to investigate the production factors productivity in large manufacturing sub-sectors. For this purpose، using statistical data for period 1972-2004، we have tried to study and analyze the trend and level of production factors productivity (partial and total productivity) in each sub-sectors classified according to ISIC two digits code. The average and marginal productivity indices have been used for evaluation of partial factors productivity. The total factors productivity (TFP) is estimated via the production functions approach The findings are indicative of relatively good status of partial factors productivity in manufacturing of chemical products and manufacturing of basic metals in comparison with other sub-sectors. But the status of partial factors productivity in other sub-sectors specially in manufacturing of textile، wearing apparel and leather product and manufacturing of wood and products of wood seems to be fatal. The study of TFP using estimation of production functions of large manufacturing sub-sectors reveals that the largest rate TFP growth is respectively related to the manufacturing of machinery، equipment، and metal instruments and products، manufacturing of basic metals and manufacturing of chemical products. As for the other sub-sectors، TFP growth rate is not statistically different from zero. The findings also indicate that the events like war، revolution and sanctions have negatively affected TFP growth rate in the manufacturing sub-sectors
خلاصه ماشینی:
"مطالعه حاضرکوششی است در ادامة مطالعات انجام یافته در زمینة بهرهوری بخش صنعت کشور، که از نظر پوشش آماری منطبق با نتایج آخرین آمارگیری از کارگاههای بزرگ صنعتی بوده و در طی آن بهرهوری عوامل تولید بهتفکیک کلی و جزئی براساس شاخصها و روشهای مختلف در زیر بخشهای صنایع بزرگ، مورد محاسبه و تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند، بهطوری که بهرهوری جزئی عوامل تولید با استفاده از شاخصهای بهرهوری متوسط و نهایی مورد بحث قرار گرفته است و بهمنظور محاسبه وارزیابی بهرهوری کلی عوامل تولید، از روش توابع تولید بهره گرفته میشود.
025743 منبع: یافتههای تحقیق 4-1-5- بهرهوری نهایی سرمایه همانگونه که در قسمت 3 ذکر شد، به علت فقدان دادههای مربوط به موجودی سرمایة اولیه در زیر بخشهای صنایع بزرگ، امکان برآورد میزان واقعی موجودی سرمایه در طی دورة مورد مطالعه و در نتیجه محاسبة دقیق شاخص متوسط بهرهوری که بهصورت نسبت ارزش افزوده به موجودی سرمایه تعریف میشود، میسر نبوده و به این دلیل برای مقایسة بهرهوری جزئی سرمایه در زیر بخشهای صنایع بزرگ و بررسی روند آن، از شاخص بهرهوری نهایی که بهصورت نسبت تغییرات ارزش افزوده به تغییرات سرمایه محاسبه میشود، استفاده شده و نتایج حاصل از آن در جدول 4-2 منعکس شده است.
طی این دوره، میانگین بهرهوری نهایی سرمایه در سه زیر بخش صنایع مواد غذایی، آشامیدنی و دخانیات (کد31)، صنایع نساجی، پوشاک و چرم (کد32) و صنایع چوبی و محصولات چوبی (کد33)، ضمن اینکه نسبت به سایر زیر بخشها نامناسبتر است، نسبت به دورة برنامة دوم توسعه نیز از وضعیت نا مطلوبتری برخوردار شده است."