چکیده:
نیاز بشر به تعلیم و تربیت،نیازی دیرینه است که براساس شواهد و قراین،در هر جامعهای انسانهایی که از نعمت برخوردار بودند در صدد رفع این نیاز برمیآمدند و متناسب با توانایی علمی،امکانات و...،به گسترش دانش میپرداختند.اینگونه آموزشها، شخصی و سلیقهای و منطقهای بود.با گسترش ارتباطات،پیدایش نیازهای جدید و...، وجود نیروی انسانی کارآمد به اندازهء کافی ضرورت یافت.برایناساس،نظامهای آموزشی با اهداف،مراحل،روشها و الگوهای خاصی در دنیا شکل گرفتند.نظامهای آموزشی موجود در جهان،از عوامل متعددی از جمله جهان بینی نظامهای سیاسی حاکم بر کشورها،تأثیر پذیرند.با توجه به جهان بینی الهی حاکم بر کشور اسلامی،نظام آموزشی آن حداقل در سه جهت باید با سایر نظامهای آموزشی متفاوت باشد: 1.جهت گیری آموزشی؛2.محتوای آموزشی؛3.الگوهای آموزشی.این مقاله درصدد بررسی تفاوت این سه محور براساس آموزههای دینی میباشد.
Mankind's need for education and training is as old as life. As
evidence shows, in every society those enjoying the blessings of
knowledge have made efforts to fulfill this need and have expanded
the sphere of knowledge according to their scientific capability,
and facilities available. The kinds of education available then were
personal, regional and according to the taste of the individuals.
With the spread of communications and the emergence of new
requirements, it became necessary to have skilled and efficient
manpower, and in view of this reality, educational systems were
globally shaped with particular goals, processes, methods and
models. The present educational systems in the world are affected
by numerous factors such as the world perspective of the ruling
political systems of the concerned country. As for the divine or
religious perspective of the Islamic state, its educational system
must be different from other systems, especially in the following
three dimensions: (1) Educational direction (2) Educational
content (3) Educational models
This paper tries to examine these three dimensions on the basis
of religious teachings whose explanation should be seen in its full
text.
خلاصه ماشینی:
این مفهوم در آیات دیگری نیز درباره پیامبر اسلام بیان شده است از جمله: «قل انی امرت ان اعبد الله مخلصا له الدین و امرت لأن اکون اول المسلمین» (زمر،11 و 21)؛بگو من مأمورم که خدا را پرستش کنم در حالی که دینم را برای او خالص کرده باشم و مأمورم که نخستین مسلمان باشم.
در روایات اسلامی نیز تصریح شده است آنان که در دنیا برای غیر خدا کار کردهاند،در قیامت پاداش خود را باید از همان اشخاص بگیرند.
2. تواضع در برابر پیروان حق:استاد مسلمان باید به گونهای رفتار کند که نه تنها به هیچ وجه بوی تکبر از گفتار و رفتارش به مشام نرسد،بلکه در برابر پیروان حق نیز متواضع باشد؛همان گونه که خداوند دستور میدهد: «و اخفض جناحک لمن اتبعک من المؤمنین» (شعرا،512)؛و بال و پر خود را برای مؤمنانی که از تو پیروی میکنند بگستر.
امام علی(ع)این ویژگی رسول خدا(ص9را چنین بیان فرموده است:«قد وسع الناس منه خلقه و صار لهم ابا رحیما»(همان)؛اخلاق خوش و برجستهء رسول خدا(ص)شامل همهء مردم میشد و او برای آنان پدری مهربان بود.
این الگوی آموزشی رسول خدا(ص)در قرآن کریم چنین بیان شده است: «فبما رحمه الله لنت لهم و لو کنت فظا غلیظ القلب لا نفضوا من حولک فاعف عنهم و استغفر لهم و شاورهم فی الأمر فإذا عزمت فتوکل علی الله إن الله یحب المتوکلین» (آل عمران،951)؛به(برکت)رحمت الهی،در برابر آنان[ مردم]نرم(و مهربان) شدی و اگر خشن و سنگدل بودی،از اطراف تو پراکنده میشدند.