چکیده:
آرمانشهرگرایی و اتوپیا از مفاهیمی به شمار میرود که همواره با تولد اندیشه در آدمی همزاد است. از اینرو، اندیشهورزان بسیاری به تدوین آرمانشهر و بیان عصر طلایی و مطلوب خویش پرداختهاند. اتوپیا در زبان فارسی به «جایی که وجود ندارد»، «ناکجاآباد»، آرمانشهر، مدینه فاضله و... معنا میشود و در معنای کلیتر، شهرهای فاضله و سرزمینهای خیالی را گویند که تاکنون در تاریخ محقق نشده و تنها به صورت خیالی در اذهان وجود دارد.اتوپیا از قرن شانزده به بعد اصطلاح شد. کسانی مانند هاکسلی در قرنهای بعد، ضداتوپیا نوشتند و آنگاه نقادانی همانند پوپر در اینباره پدید آمدند.اتوپیا و ایدئولوژی تضادی اساسی با هم دارند، به گونهای که ایدئولوژی نظام موجود را توجیه، ولی اتوپیا نظام موجود را نفی میکند.اتوپیا بیشتر عرصههای زندگی بشری مانند مناسبات خانوادگی، مالکیت اشیاء، مصرف کالا، سازماندهی زندگی سیاسی و حیات مذهبی را دربر میگیرد و از اینرو، بیشتر طرحهای اتوپیا در تضاد با هم هستند و غالب آنها ویژگیهای یکسان ندارند. با مطالعه و بررسی بیشتر اتوپیاها به این نتیجه میرسیم که مفاهیم مشترکی در بسیاری از آرمانشهرها وجود دارد که در خصوصیات با هم اختلاف دارند. از جمله این وجوه مشترک به عدالتمحوری، قانونمداری و انسجام همگانی میتوان اشاره کرد.
Having investigated writings and compilations of the authorities، writers of every era or historical period، we can find out and understand which subjects have been the most important for them to deal with or deliberate over. This is because some special matters were considered more necessary or essential for the great thinkers to study and write about according to some particular conditions or circumstances present in the situation ruling that period. It was why the collection of materials would be attracted toward the direction of such important things.
This is of no exception about the Qajar period of ruling Iran، during which we may come across some compilations about Mahdism. Deliberating over many writings، we will immediately see that Madism has been taken into account، being discussed much but unfortunately situated at a position for many deviational thoughts too، not only in our country but also in other Islamic lands.
Mahdism، at the time of Qajars، was one of the most Important subjects to be discussed and investigated by Muslim thinkers whether Shiites or Sunnites everywhere. The great number of books written and published by some authors of this time about Mahdism indicates the fact that the subject was of real importance to be put into consideration. Now، the following article is going to elaborate upon such a point here.
خلاصه ماشینی:
"این ادیان زمان و کیفیت دقیق ظهور آن منجی را پیش نگفتهاند و نام اتوپیا و آرمانشهر را بر آن جامعه ننهادهاند، اما برای برخی طرحهای ذهنی اتوپیایی سنتی همانند شهر خدای آگوستین و مدینه فاضله فارابی و شهر مسیحیان 3 فالتین اندریا الگویی ساختهاند.
4 کامپلانا در حالیکه به جرم تلاش برای نجات ایتالیا از سلطه اسپانیا در زندان بود، به نگارش کتاب آرمانشهرگرایانه خود پرداخت و جیمز هرینگتون پس از شکست کرمول و بازگشت نظام و سلطنتی به زندان افتاد و دچار بیماری روحی و جسمی شد و پس از رهایی از زندان، با وجود ناتوانی، مدینه فاضله خود را با نام «Oceana» نگاشت 5 و فرانسوا ماری آروئد شهر زرین خود را در نقد جامعه فرانسوی آن روز نوشت که در آن وجود کشیش، زندان و جنگ منتفی است و در نهایت، اتین کابه جامعه ایدهآل خود را در کتابی تحت عنوان سفر به ایکاری مطرح میکند که در آن به صورت قصه به طراحی ساختار حکومت و ساخت آرمانشهر میپردازد.
ماهیت غالب اتوپیاها فارغ از تحقق و عدم تحقق و مکان و زمان است، ولی سخن از تحقق آرمانشهرها از قرن نوزدهم به بعد مطرح شد و برای تحقق برخی از آنها در زمانها و مکانهای مختلف تلاشهایی صورت پذیرفت، چنانکه کوشیدند شهر آفتاب کامپلانا را در پاراگوئه بسازند و در پاسخ به دعوت اندیشه مارکسیسم، درباره ابونصر فارابی، مجموعه مقالات تحقیقی، زیر نظر ایرج افشار، ص19ـ24، انتشارات کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، 1345شمسی."