چکیده:
یکی از علومی که به درک معانی و مقصود واقعی احادیث کمک میکند،علم اسباب ورود حدیث است.این علم،از آن جهت بر فهم احادیث مؤثر است که پارهای از احادیث بر اثر اسباب،شرایط و قراین خاصی از معصوم(ع)صادر شدهاند و بیتوجهی به آنها موجب سوء فهم احادیث میگردد.سبب ورود حدیث اگرچه پیشینهای دیرینه دارد؛اما آنطور که شایسته آن است و با توجه به اهمیتی که در فهم احادیث دارد،به آن پرداخته نشده است.در این مقاله برخی از مباحث مربوط به این علم مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
علم اسباب ورود حدیث به دلیل اهمیت و نقشی که در فهم و درک معانی احادیث دارد،از صدر اسلام تا کنون کم و بیش مورد توجه محدثان و محققان علوم اسلامی بوده است.
این نمونه و نمونههای دیگری که در منابع روایی یافت میشوند،همگی مؤید توجه صحابه به اسباب و قراینی است که در آنها حدیث از معصوم صادر شده و از آنجا که بر فهم و برداشت درست از احادیث تأثیر میگذارند،مورد اهتمام جدی آنان قرار گرفته است.
این تلاشها از آن زمان کم و بیش ادامه یافت تا اینکه در عصر حاضر توجه به اسباب ورود حدیث و تألیفات درباره آن،در مقایسه با گذشته روند فزایندهای به خود گرفته و تا کنون چندین کتاب، رساله دانشگاهی و مقاله علمی در این موضوع نگاشته شده است.
علم اسباب ورود الحدیث:این تحقیق در اصل رساله دوره دکتری طارق اسعد حلمی الاسعد در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محمد پنجم در کشور مغرب است که در انتشارات«دار ابن حزم»بیروت در سال 4241 ق چاپ شده است.
روش شناسی فقه الحدیث،رساله دکتری داود سلیمانی آنچه در مورد تألیفات درباره اسباب ورود حدیث حائز اهمیت است،رشد کمی و کیفی این تألیفات در دوره معاصر است؛به گونهای که از جهت کمی آثار تألیفی در این دوره در مدت زمان بیست و اندی سال،حدود دو برابر چهارده قرن گذشته است و از بعد کیفی نیز کتب تألیفی در دوره معاصر از لحاظ محتوایی بسیار متفاوت از آثار گذشتگان است؛زیرا در آثار قدما بیشتر به جمعآوری احادیث سببدار پرداخته شده است؛بدون اینکه به مباحث تفصیلی درباره خود علم اسباب ورود حدیث پرداخته شود.