چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی نمادهای هویت ملی در کتابهای درسی دوره آموزش متوسطه انجام شده است.نمادهای هویت ملی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتهاند،شامل پرچم،سرود ملی7 تقویم رسمی،چشنهای ملی،هنر ایرانی،مکانهای تاریخی،دفاع از سرزمین،نخبگان و مشاهیر ملی است.بدین منظور با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا،کتابهای تاریخ و ادبیات فارسی دوره متوسطهء رشته علوم انسانی در سال 1385 مورد بررسی،تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژهش نشان میدهد،آموزش هویت ملی در کتابهای درسی مورد نظر ناقص و گذرا بوده، و در میان دروس،صفحات و تصاویر این کتابها به نمادهای هویت ملی توجه متعادلی نشده است.از آنجا که پس از خانواده،نهاد آموزش و پرورش در شکلگیری شخصیت دانشآموزان نقش اصلی دارد و کتابهای درسی،محور کار مدارس میباشد،لازم است برای تکوین هویت ملی دانشآموزان در این کتابها،بیشتر به نمادهای هویت ملی توجه شود.
خلاصه ماشینی:
"پژوهش صالحی عمران و شکیباییان نیز نشان میدهد در کتابهای درسی دورهء ابتدایی به نمادهای ملی توجهی نشده است و کتابهای درسی دورهء ابتدایی نمیتوانند نقش چندان مؤثری در شکلگیری و تحکیم مولفههای اسطورهای و نمادین هویت ملی،که یکی از ابعاد مهم شخصیت و رشد همهجانبهء فردی و اجتماعی دانشآموزان است،داشته باشند(صالحی عمران و شکیباییان،6831).
یافتههای پژوهش در این پژوهش هریک از نمادهای ملی در کتابهای تاریخ و ادبیات فارسی دورهء متوسطه رشتهء علوم انسانی مورد بررسی،تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند؛نتایج تحقیق در جدول شماره 1 آمده است.
کلیه نمادهای هویت ملی در کتابهای ادبیات فارسی و تاریخ دورهء متوسطه (به تصویر صفحه مراجعه شود) هرکدام از نمادها به طور جداگانه در هریک از کتابهای درسی مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن در جدول شماره 2 خلاصه شدده است.
نتیجهگیری نتایج این پژوهش،نشان میدهد محتوای کتابهای درسی تاریخ و ادبیات فارسی دورهء متوسطه رشته علوم انسانی در ایران،به طور متعادل و متوازن به نمادهای ملی نپرداختهاند.
آموزش و پرورش دومین نهاد پس از خانواده است که میتواند نقش مهمی در شکلگیری شخصیت دانشآموزان داشته باشد؛به اعتقاد دورکیم1آموزش و پرورش ابزاری برای میل به انسجام اخلاقی میباشد و سازوکاری است که از طریق آن هنجارها و ارزشهای جامعه منتقل میشود(شارعپور،3831)؛از طرف دیگر در نظام آموزشی کشور ایران کتابهای درسی به طور متمرکز محور کار مدارس هستند و باید به محتوای کتابهای درسی در جهت پرورش و تقویت هویت ملی دانشآموزان بیشتر توجه شود."