چکیده:
حد فاصل مرزهای شمالی ایران بیش از نیم قرن دیوار آهنینی قرار داشت که ارتباطات را به کمترین حد ممکن کاهش داده بود.با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی،ایران به عنوان پل ارتباطی اقوام و مللی که در پشت دیوارهای آهنین شوروی سابق میزیستند،موقعیتی یافته است که میتواند از مزیت موقع ژئوپلتیکی خود برای ارتباط این کشورها با دنیای خارج بهره گیرد. در بین مرزهای شمالی ایران که حد فاصل اتحاد جماهیر شوروی سابق بوده است سواحل خزر به لحاظ مرکزیت و موقع جغرافیایی و ارتباطات ریلی،جادهای و آبی دارای بهترین شرایط برای ارتباط دادن مجموعه حوزه خزر با دنیای خارج است.جمهوری اسلامی ایران میتواند با تمهیدات محدودی در سواحل شمالی ایران از مزیت نسبی موقع جغرافیایی خود بهرهمند گردد و مرکزیت قطب اقتصادی غرب آسیا را که به«هارتلند جدید»ی مبدل شده به خود اختصاص دهد.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) ژئوپلتیک آمریکایی منحرف کردن راههای صدور نفت و گاز خزر-آسیای مرکزی از مسیرهای طبیعی آن نه تنها در جهت سود رساندن به ترکیه پیش میرود تا از این طریق گونهای کنترل استراتژیک نیز روی خطوط لوله برقرار شود،بلکه از این ایده نیز ناشی میشود که امکانات بالقوه جغرافیایی ایران به عنوان تنها کشور ارتباط دهندهی دو انبار تأمینکننده انرژی در قرن بیست و یکم،یعنی خلیج فارس و خزر-آسیای مرکزی که فراهمکنندهی نقش عمدهای در ژئوپلتیک جهانی قرن بیست و یکم برای ایران است،خنثی شود تا امنیت منطقهای و جهانی،به تعبیر ایالات متحده حفظ شود!!
به جز انتقال نفت و گاز حوضهی خزر،باید اذعان کرد که موقعیت جغرافیایی ایران از یک طرف و وجود شبکه ارتباطی به نسبت گستردهی ریلی و جادهای آن نیز اهمیت آن را برای کشورهای حوزه حزر دو چندان کرده است؛زیرا جمهوری اسلامی ایران هم اکنون از طریق خطوط راه آهن و جادهای متعددی از جمله خط راه آهن ترانزیت بندر عباس-سرخس با طول 0452 کیلومتر و ظرفیت حمل 3 میلیون تن کالا در سال، مسیر راه آهن ترانزیت بندر امام-سرخس با طول 0891 کیلومتر و ظرفیت حمل 2 میلیون تن بار در سال،مسیر راه آهن بندر عباس و بنادر شمال(ترکمن-امیر آباد)با طول خط 8781 و 7491 کیلومتر و ظرفیت حمل یک میلیون تن بار در سال و مسیر راه آهن بندر امام و بنادر شمالی(ترکمن و امیر آباد)با طول 9131 و 8831 کیلومتر و ظرفیت حمل یک میلیون تن بار در سال و مسیر راه آهن رازی-سرخس بین تبریز و سرخس با 3102 کیلومتر و مسیر راه آهن جلفا-سرخس با طول 7391 کیلومتر و ظرفیت 2 میلیون تن بار در سال و همچنین مجموعه وسیعی از خطوط جادهای، جمهوریهای آسیای مرکزی را از طریق پایانههای ترکمنستان به دریای عمان،خلیج فارس،قفقاز،ترکیه و پاکستان متصل میکند(نفیسی/6731/ص 131)."