خلاصه ماشینی:
"آدمیت نوشته همان نویسنده را دایر بر اینکه سید جمال الدین اسد آبادی«جنبش تنباکو را با همکاری روحانیت با تقوای آگاه علیه استیلای خارجی به راه انداخت»-اظهار نظری که به احتمال قوی از ترجمه کتاب مورخ آمریکایی نیکی کدی(Nikki Keddie)اقتباس شده است-مردود میشناسد،چه،وی در کتاب خود درباره جنبش تنباکو1با استناد به اسناد داخلی نشان داده است که آن نهضت را تجار و کسبه ایران ایجاد کرده بودند و آن را«نه سید جمال الدین اسد آبادی به راه انداخت،نه در آن دخالت مؤثری داشت.
»اما این گفته آدمیت دایر بر اینکه سید جمال الدین اسد آبادی«دیگر کسی»بود که«از سنت تاریخنگاران(ایرانی،ترک و عرب)سخت انتقاد نمود»و«نخستین کسی بود که در دنیای جدید اسلامی تاریخ اسلام را در قالب واحد تمدن و فرهنگ اسلامی عنوان کرد» اغراقآمیز به نظر میآید،با اینکه ممکن است اسد آبادی خواسته بوده باشد از گیزو (Guizot)فرانسوی اقتباس کند.
3 یکی دیگر از کسانی که از دوران مشروطیت توجه آدمیت را به خود جلب میکند محمد امین رسول زاده است که در کتاب فکر دموکراسی در نهضت مشروطیت ایران4به او میپردازد.
(ص 65 به بعد)همچنین مبارزات ماهیگیران خزر را در جزییات بررسی میکند،1اما در ارزیابی علل شورش دهقانان و اعتصاب ماهیگیران گیلان آدمیت در مورد نقش اجتماعیون-عامیون دچار اغراق میشود،و این دو حرکت را کاملا به حساب آن سازمان مینویسد،درحالیکه باید دانست که حضور اجتماعیون-عامیون در گیلان متأخر بر جنبش آن دو گروه بود،به ویژه اینکه مجاهدان رشت تحت نفوذ برادزادههای سپهدار رشتی،بخصوص سردار محیی بعدی،قرار داشتند،که خود از مالکان میانه حال بودند و نمیتوانستند بر عدم پرداخت بهرهء مالکانه و دیگر پرداختهای دهقانی رضایت دهند."