چکیده:
یکی از مشکلات صنعت امروز کشور،عدم وجود یک رویکرد مشخص بمنظور افزایش رقابتپذیری است.لذا در این مقاله قصد داریم که مدلی برای بررسی و اندازهگیری رقابتپذیری یا توان رقابتی بنگاه ارائه نماییم.برای استخراج مدل مفهومی،از یک طرف،تئوریها،مدلها، رویکردها و چارچوبهای مرتبط با رقابتپذیری در سطوح مختلف بنگاه،صنعت و ملی و از طرف دیگر تحقیقات پیشین مورد بررسی قرار گرفت.نتیجه آن شناسایی رویکردهای اصلی مورد استفاده در تدوین مدل مفهومی اولیه بود که عبارتند از:رویکردهای سیستمی،دارایی-فرآیند- عملکرد،مبتنی بر قابلیت و مبتنی بر بازار.با استناد به این رویکردها مدلی با سه جزء اصلی منابع ورودی سازمان،موقعیت بنگاه در بازار و توان خلاقیت و نوآوری برای اندازهگیری توان رقابتی بنگاه توسعه داده شد.سپس با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و مدلسازی شبکههای بیزین،این مدل مورد برسی قرار گرفت.پس از تأیید مدل،مشخص شد که توان رقابتی شرکت صنایع پتروشیمی ایران به عنوان یک مطالعه موردی بیش از هر چیز وابسته به منابع است.
Nowdays, one of the biggest problems of national industries, is the lack of competitiveness. Some of the experts in this field believe that national competitiveness has closely relation with corporate competitiveness. Thus, in this paper, we’re going to design a model for measuring corporate competitiveness. With regarding to this model, a corporate cans gain current approach and position and forcast the future one. IRAN’s National Petrochemical Compay (INPC) has been selected for this survey for different reasons. This Company in IRAN not only is as a company, but also is as an industry. Also it had been in internal and external markets actively. For designing this model, firstly literature of this field has been reviewed that caused to exploitation of different theories, models, frameworks, and approachs of national and corporate competitiveness. According to this literature review, main approachs of corporate competitiveness that used in the proposed model are systematic, resource based, market based, and asset-process-performance approach. With respect to these approches, the proposed model has three components: corporate resource, position of corporate in market, and the ability of creation and innovation. This model confirmed through factor analysis and structural equation model. As a result of this reserach, INPC competitiveness has the corporate resource approach. It suggested INPC must shift to the mixture of corporate resource approach and ability of creation and innovation approach.
خلاصه ماشینی:
همچنین با توجه به تغییراتی که در محیط اقتصادی بین المللی رخ داده است،هیچ یک از این تئوریها برای بیان علت تجارت کشورها و دلیل موفقیت کشوری در صنعت خاص و توانایی یک کشور در حفظ موقعیت رقابتی خود در بلندمدت کافی نبوده و نیاز به ارائه نظریهای است که بتواند ورای مزیت نسبی،به بیان دلایلی رقابتپذیری یک صنعت در سطح جهان بپردازد[17].
3. مدل پیشنهادی برای اندازهگیری رقابتپذیری در سطح بنگاه با توجه به توضیحاتی که ارائه شد،با وجود اینکه هرکدام از این رویکردها در زمان خاص خود مطرح و برای تدوین استراتژی ایجادکننده مزیت رقابتی مفید واقع شدهاند،ولی در دنیای کنونی تفکر تکبعدی داخلی یا خارجی،سازمان را در میدان رقابت با مشکل مواجه میسازد.
در مدل اصلی پنج سطح برای بررسی و اندازهگیری توان رقابتی بنگاه یا رقابتپذیری تعریف شده است.
مدل پیشنهادی برای بررسی و اندازهگیری توان رقابتی بنگاه برای عاملبندی این متغیرها براساس دادههای استخراج شده از 262 پرسشنامه،چند بار تحلیل عاملی گرفته شد که خروجیهای آن بترتیب نگاره(1)میباشد.
از طرف دیگر درجه تأثیرگذاری منابع داخل بنگاه،موقعیت بنگاه در بازار و توان خلاقیت و نوآوری بر توان رقابتی مبتنی بر نظر خبرگان بترتیب نگاره زیر است.
درجه تأثیرگذاری عوامل زیرمجموعه بر توان خلاقیت و نوآوری بنگاه (به تصویر صفحه مراجعه شود) بنابراین مدل نهایی شده و همچنین درجه اثرگذاری عناصر زیرمجموعه بر یکدیگر بترتیب نمودار زیر میباشد.
در این مقاله مدلی برای بررسی سطح رقابتپذیری در شرکت صنایع پتروشیمی ایران توسعه داده شده است.