چکیده:
یکی از کتابهایی که در پانزدهمین دورهء جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال 1386 حائز رتبه و به عنوان کتاب برگزیده،معرفی شد،ترجمهء دفتر اول مثنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی به زبان روسی بود.این ترجمه،البته ترجمهای گروهی بود و توسط گروهی از پژوهشگران و ایرانشناسان روسی انجام گرفته بود.سرپرست این گروه،آقای الکسی خیسماتولین بوده است که در این گفتوگو به جنبههای مختلف مطالعات او در زمینه ایرانشناسی و همچنین کار ایشان و گروه همکاران ایشان دربارهء مثنوی مولانا پرداختهایم.آنچه میخوانید حاصل گفتوگویی است که هنگام برگزاری مراسم پانزدهمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با ایشان انجام شده است.
خلاصه ماشینی:
به نظر شما اینکه ترجمهء شش دفتر مثنوی با تلاش گروههای مختلف و احیانا با روشهای گوناگون انجام شده است،سبب ناهمگونی و ناهماهنگی کار نمیشود؟ خیسماتولین:خوشبختانه به دلیل اینکه دفتر اول در سنپترزبورگ بهطور کامل ترجمه و چاپ شده است،با الگو قرار دادن این دفتر، دفترهای دیگر دچار ناهماهنگی نمیشود.
با توجه به اینکه گروههای مختلف کار ترجمه را انجام میدهند؛به نظر میرسد در پاورقیها در توضیح مفاهیم یکسان تناقض و ناهمگونی به وجود آید؛مثلا مفاهیمی مثل«عشق»، «دوستی»،«توحید»و«خدا»از جمله مفاهیمی است که در همهء دفترهای مثنوی بدان اشاره شده است؛حال آنکه ممکن است مترجمان در ادبیات مختلف برداشتهای متفاوتی از این کلمات داشته باشند.
هستند که تقریبا در همهء پژوهشهای خاورشناسان به یک صورت ترجمه میشوند مثلا برای کلمهء«توحید»یک کلمه در زبان روسی وجود دارد که همان یک کلمه ذکر میگردد و به جای آن کلمهء دیگری نمیآید اگر هم در این زمینه اشتباهی باشد،با مراجعه به فهرستها که در برگیرندهء کلمات ابیات مختلف است و همچنین با توجه به معنی خاصی که آن کلمه در چهارچوب متن دارد،میتوان آن اشکال را رفع کرد.
خیسماتولین:به عقیدهء من رایزنیهای فرهنگی بهترین شیوه برای رشد و گسترش تحقیقات ایرانشناسی در روسیه است؛زیرا کشور ایران غیر از چهرهء رسمی،دارای چهرهای فرهنگی است که پژوهشگران روسی از طریق استفاده از این چهرهء فرهنگی و نیز مراکز مختلف فرهنگی در ایران میتوانند فعالیتهای علمی خود را در این زمینه گسترش دهند.