چکیده:
ریسک در کلیه فعالیت های اقتصادی وجود دارد؛ از این رو باید تمهیدهایی در نظر گرفته شود تا بتوان ریسک ناشی از فعالیت های اقتصادی را کنترل کرد؛ بنابراین، مدیریت ریسک در جهت یافتن روش هایی برای مهار و کم کردن ریسک اهمیت بالایی دارد. بانک ها نیز در جایگاه موسسه های اقتصادی که واسطه بین سپرده گذاران و متقاضیان سپرده ها هستند، به دنبال کاهش ریسک و عدم انتقال آن به سپرده گذاران جهت پدید آوردن انگیزه بیشتر برای حفظ و افزایش سپرده هایند. در بانکداری ربوی با توجه به اینکه نرخ سود سپرده ها ثابت است و بانک ها ریسک را به گیرنده وام منتقل می کنند کمتر با ریسک روبه رو می شوند؛ اما در بانکداری بدون ربا، بانک ها برای دریافت و تخصیص منابع باید بر اساس چارچوب های معین که شریعت آن ها را مشخص کرده، عمل کنند؛ در نتیجه از پیش، نرخ ثابتی را نمی توانند در نظر بگیرند و نرخ آن پس از بررسی عملکرد در قالب یکی از عقدهای اسلامی مشخص خواهد شد؛ بنابراین، به نظر می رسد مدیریت ریسک در بانکداری بدون ربا اهمیت دوچندانی دارد. در این مقاله، ابتدا موضوع تبیین خواهد شد؛ سپس مروری بر مطالعات انجام شده خواهیم داشت و در ادامه، تجزیه و تحلیل مبانی نظری ارایه می شود و در پایان، نتیجه گیری و توصیه های سیاستی ذکر خواهد شد.
Risk exists in all economic activities، so it is necessary to plan some artifices for controlling the risk of economic activities. The risk management is very important to control and reduce these risks. Banks as the economic institutions which are intermediates between depositors and applicants of loans، try to reduce risk and prevent transfer it to depositors on account of more motivation to keep and increase deposits. According to the fixed interest rate in the interest banking، banks transfer the risk to the applicants of loans and thus they face with lower risk، but in the interest free banking، they must act in determined frameworks which were determined by shariah، as a result they can't hold a fixed interest rate and the rate will be found after checking the act in one of the Islamic contracts. Therefore it seems the risk management is more important in the interest free banking. At the beginning of the paper، this object will be explained، then we will have a review of literature and afterwards theoretical analysis will be presented and finally summary and political advices will be mentioned.
خلاصه ماشینی:
در بانکداري ربوي با توجه به اينکه نـرخ سود سپردهها ثابت است و بانکها ريـسک را بـه گيرنـده وام منتقـل مـي کننـد کمتـر بـا ريـسک روبـه رو مي شوند؛ اما در بانکداري بدون ربا، بانکها براي دريافت و تخصيص منابع بايـد براسـاس چـارچوبهـاي معّين که شريعت آنها را مشخص کرده، عمل کنند؛ در نتيجه از پـيش ، نـرخ ثـابتي را نمـي تواننـد در نظـر بگيرند و نرخ آن پس از بررسي عملکرد در قالب يکي از عقدهاي اسلامي مشخص خواهد شـد؛ بنـابراين ، به نظر مي رسد مديريت ريسک در بانکداري بدون ربا اهميت دو چنداني دارد.
وي بـا استفاده از خيار شرط ، خيار تعيين (تعيين قيمت هاي گوناگون بـراي کيفيـت هـاي متفـاوت کالا) و بيع الوفا (ترکيبي از بيع و رهن است به اين صورت که در آن ، بـه فروشـنده اجـازه داده مي شود در صورت بازگرداندن قيمت دريافت شده کالا به وسيله وي در زمان مـشخص شده ، اختيار فسخ معامله را داشته باشد) چندين روش براي کاهش ريسک و اجراي اختيار معاملات بر مبناي قوانين اسلامي ارائه مي کند و از مقايسه اين روش ها با روش هاي مرسوم در نظام ربوي به اين نتيجه مي رسد که به دليـل افـزايش مطلوبيـت دو طـرف در ايـن گونـه قراردادهاي اسلامي و کاهش امکان سود يک طرف معامله در برابر زيان طرف ديگر (بازي برد ـ باخت )، استفاده از چنين روشي کارايي بيشتري دارد.