چکیده:
مردم سالاری لیبرال که محصول اختصاصی غرب است، آیا میتواند در فرهنگ
اسلامی کاشته شود و باقی بماند؟ ظاهرا ویژگی مفاهیم و نهادهایی که اسلام برای حکومت
پیشنهاد کرده است، عمدتا جنبه شخصی دارد، ولی در سنت اسلامی نیز عناصر قدیمیتری
مثل بیعت، شورا و غیره وجود دارد که با مردمسالاری دشمن نیست و در اوضاع و احوال
مطلوب، حتی میتواند به توسعه مردم سالاری کمک کند.
خلاصه ماشینی:
"ایران، 22و23/2/82 چکیده: مردم سالاری لیبرال که محصول اختصاصی غرب است، آیا میتواند در فرهنگ اسلامی کاشته شود و باقی بماند؟ ظاهرا ویژگی مفاهیم و نهادهایی که اسلام برای حکومت پیشنهاد کرده است، عمدتا جنبه شخصی دارد، ولی در سنت اسلامی نیز عناصر قدیمیتری مثل بیعت، شورا و غیره وجود دارد که با مردمسالاری دشمن نیست و در اوضاع و احوال مطلوب، حتی میتواند به توسعه مردم سالاری کمک کند.
حقیقت آن است که اگر مواردی هم برای تعارض میان اسلام و مردمسالاری لیبرال وجود داشته باشد، این موارد گفته شده از آن جمله نیست.
در اینکه پیریزی فرهنگ لیبرال ـ دموکراسی از سوی طبقه متوسط بورژوا صورت گرفت و این نظام سیاسی، انرژی خود را از سرمایه داری و سرمایهسالاری گرفته است، تردیدی نیست؛ و نیز تردید نمیتوان کرد که جامعه اسلامی در هیچ جا بستر مناسبی برای ظهور بورژوازی و سرمایهداری نبوده است؛ اما اینکه آقای لوئیس نهادهای مدنی را منحصرا در قالب انجمنها و سازمانهای طبقه متوسط و بورژوا تصویر میکند، قابلقبول نیست.
به همین ترتیب، در حقوق اساسی اسلام، هرچند مردم و دولت از حقوق و تکالیف متقابل برخوردارند، اما آنچه اصل مشروعیت دولت، چارچوب سیاستهای آن و صحت عملکردها را نشان میدهد، وفاداری به همان نظام ارزشی و اخلاقی و برنامهریزی در جهت اجرایی کردن آن است؛ حال آنکه در لیبرال دموکراسی ظاهرا تنها خواسته مردم که در قالب انتخابات و رأیگیری، خود را نشان میدهد، تعیین کننده هویت حقوقی و اخلاقی دولت است و در واقع، ایدئولوژیهای پنهان احزاب، سیاستها و چارچوبها را مشخص میکند."