چکیده:
جرم اهانت به مقدسات مذهبی تا سال 1375 در قانون مجازات عمومی و نیز قانون تعزیرات مصوب 1362 پیشبینی نشده بود،تا اینکه در این سال با تصویب کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی با عنوان«تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده»،جرم مذکور در ماده 513 موجودیت قانونی یافت.البته پیش از این در برخی قوانین مطبوعاتی قبل از انقلاب و نیز در لایحه قانونی مطبوعات مصوب 1358 و قانون مطبوعات مصوب 1364 به مقولهء اهانت به مقدسات مذهبی به عنوان یک«جرم مطبوعاتی»پرداخته شده بود. پایه و اساس دین اسلام مقدسات آن است و سرچشمه همه مقدسات،ذات اقدس اله میباشد.بنابراین تقدس قرآن مجید،پیامبر اکرم اسلام(ص)،انبیا عظام ائمه اطهار(علیهم اسلام)و صدیقهء طاهره(س)نشأت گرفته از دای قدوس میباشد.اسلام نه تنها اهانت به مقدسات خود را امری نکوهیده و مستحق مجازات دانسته بلکه خداوند متعال در آیه 108 سوره مائده بر عدم اهانت به مقدسات مشرکان چنین تأکید نموده است:«(و شما مؤمنان)به آنچه مشرکان غیر از خدا میخوانند دشنام ندهید تا مبادا آنها از روی ظلم و جهالت خدا را دشنام دهند.» متأسفانه در سالهای اخیر،اهانت به مقدسات اسلام تشدید گردیده بنابراین پاسخگویی به این حرمتشکنیها هم در حوزه قانونگزاری و هم در حوزه نظری امری ضروری به نظر میرسد.
خلاصه ماشینی:
"این ماده که عنصر قانونی جرم اهانت به مقدسات مذهبی را در قانون مجازات اسلامی تشکیل میدهد مقرر میدارد:«هرکس به مقدسات اسلام و یا هریک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین(ع)یا حضرت صدیقه طاهره(س)اهانت کند اگر مشمول حکم سابالنبی باشد اعدام میشود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.
ارتکاب فعل مجرمانه:در ماده 315 قانون مجازات اسلامی در خصوص نوع رفتار مجرمانه،قید و شرط خاصی ذکر نگردیده است،هرچند برخی از نویسندگان از جمله مرحوم دکتر پاد در تعریف اهانت،ترک فعل را نیز از مصادیق عنصر مادی آن دانستهاند (*)-معین،محمد،فرهنگ فارسی،جلد 4،تهران،چاپخانه سپهر تهران،چاپ ششم،3631،ص 1924.
لیکن نظر نگارنده براین است که جرم اهانت به مقدسات مذهبی نیاز به فعل مثبت مادی دارد،دلیل این عقیده آن است که اولا همچنانکه در بالا اشاره گردید در متن ماده 315 هیچگونه قید و شرطی در خصوص چگونگی رفتار مجرمانه ذکر نگردیده و بنابر اصل تفسیر مضیق قوانین جزایی و نیز اصل تفسیر به نفع متهم،جرماهانت به مقدسات مذهبی موضوع ماده 315 با ترک فعل محقق نمیگردد.
ماده 43 قانون مطبوعات(اصلاحی 9731)راجع به دادگاه صالح رسیدگیکننده به جرم اهانت به مقدسات مذهبی مقرر میدارد:«رسیدگی به جرایم مطبوعاتی باتوجه به قوانین مربوط به صلاحیت ذاتی میتواند در محاکم عمومی یا انقلاب یا سایر مراجع قضایی باشد.
بنابراین باتوجه به مجازات سنگین اعدام که در این ماده پیشبینی شده است و نظر به اصل تفسیر مضیق قوانین جزایی ضرورت دارد که یا قانونگزار با اصلاح ماده یا تصویب استفساریهای،دایره مصادیق مقدسات را معین کند و یا اینکه دیوانعالی کشور طی یک رأی وحدت رویه،اراده و منظور واقعی قانونگزار را استنباط کرده تا اینکه قضات محاکم بتوانند با فراغ بال و به دور از هرگونه تردیدی به پروندههای جرم«اهانت به مقدسات مذهبی»رسیدگی کنند."