چکیده:
در این مقاله سه رویکرد اساسی در مفهوم سازی اخلاقی شامل: «رویکرد توافق ذهنی»، «رویکرد پیامدگرایی» و «رویکرد اخلاق متبنی بر مراقبت» از نظر کاربرد آن ها در پرورش اخلاقی مورد بررسی قرار گرفته است. تقسیم بندی سه گانه فوق که توسط هاینز (1998) مطرح گردیده می تواند به عنوان جمع بندی دیدگاه های مختلف در مفهوم سازی اخلاقی تلقی گردد که پیش تر تحت عناوین اخلاق «ذهنی» در مقابل اخلاق «عینی» یا اخلاق «صفات» در مقابل اخلاق «اصول» مطرح شده بود. دیدگاه تقسیم بندی سه گانه هاینز دارای ویژگی خاصی است که در آن، این سه دیدگاه علی رغم تفاوت های مفهومی در موضوع «پرورش اخلاقی» با یکدیگر همپوشانی زیادی دارند. موضوعی که محور مقاله حاضر را تشکیل داده و طی آن موارد ضروری مربوط به پرورش اخلاقی این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته و در پایان نتیجه گیری شده، آن است که: «اخلاق فضیلت مدار» با «اخلاق اصول» در پرورش اخلاقی تعارض ذاتی ندارد و این اخلاق «پیامد مدار» است که به نوعی در مقابل اخلاق «اصول» و «قاعده مدار» قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله سعی شده است که بعد از بیان مفاهیم کلی مربوط به اخلاق و پرورش اخلاقی،سه رویکرد عمده در پرورش اخلاقی شامل:رویکرد«توافق ذهنی6»،رویکرد «پیامدگرایی7»و رویکرد«مراقبت8»به عنوان سه رویکرد نظری اساسی در وضعیت کنونی، با توجه به خاستگاهها و ریشههای آن و موارد ضروری تربیتی هریک مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و در پایان به جمعبندی و نتیجهگیری از این رویکردها بهویژه از منظر (1).
ریچارد پتیرز2(1891)نیز معتقد است ضعیفترین جنبهی نظریه اخلاقی کولبرگ به گمان طرفداران اخلاق مراقبت،نادیده انگاشتن روانشناسی زنان نیست،بلکه عمدهترین نقص آن این است که به نقش و اهمیت عنصر«همدلی3»توجه نکرده است؛به نظر می رسد توجه به این نقش در نظریه اخلاقی مراقبت مورد تأکید زیادی است استلزامات تربیتی رویکردهای مختلف مفهومسازی اخلاق رویکرد توافق ذهنی: همانگونه که اشاره شد یکی از رویکردهای اصلی پرورش اخلاقی به نام رویکرد همسانی یا توافق ذهنی ریشه در افکار اخلاقی کانت دارد که سردمدار اصلی و معاصر آن «لارنس کولبرگ»است که پرورش اخلاقی بهویژه از نظر«روششناسی4»مدیون وی می باشد.
پرورش اخلاقی نقطهی تلاقی رویکردهای مختلف به اخلاق به نظر میرسد که با وجود تفاوتهای مفهومی رویکردهای عمده در تبیین اخلاق، این رویکردها یکی مخرج مشترک به نام«پرورش اخلاقی»داشته باشند،به عبارتی در مقولهی تربیت یا پرورش اخلاقی،سه نوع مفهومپردازی توضیح داده شده-رویکردهای توافق ذهنی،پیادمدگرایی و مراقبت-هریک میتوانند نکات کاربردی در جهت پرورش اخلاقی دربر داشته باشند که در قسمت استلزامات تربیتی رویکردها به تفکیک مورد بررسی قرار گرفت."