چکیده:
پیشبینی فرآیندهای آب و هوایی ابزار مناسبی در اختیار مدیران حوزههای مختلف قرار میدهد تا با درنظر گرفتن این پیشبینیها،سیاستهای آینده را در جهت بهینه نمودن صرف هزینهها و امکانات بهرهوری حد اکثر طرحریزی کنند. هدف از این تحقیق بررسی ارتباط الگوهای سینوپتیکی بزرگ مقیاس اقلیمی با بارش محدوده خراسان بزرگ می باشد.در این مطالعه با استفاده از سیستم استنباط فازی-عصبی تطبیقی پیشبینی بارش در بازه زمانی دسامبر تا می(آذر تا ادریبهشت)در منطقه خراسان بزرگ شامل سه استان خراسان رضوی،خراسان شمالی و خراسان جنوبی ارائه شده است.در این مطالعه،ابتدا ارتباط بین تغییرات الگوهای سینوپتیکی شامل فشار سطح دریا،اختلاف فشار سطح دریا، دمای سطح دریا،اختلاف دمای سطح دریا و سطح 1000 میلیباری،دمای سطح 850 هکتوپاسکال،ارتفاع معادل سطح 500 هکتوپاسکال و رطوبت نسبی سطح 300 هکتوپاسکال با بارش متوسط منطقهای مورد بررسی قرار گرفته است.در انتخاب این مناطق که مجموعهای از نقاط در خلیج فارس و دریای عمان،دریای سیاه،دریای خزر،دریای مدیترانه،دریای شمال،دریای آدریاتیک،دریای سرخ،خلیج عدن،اقیانوس اطلس،اقیانوس هند و سیبری را شامل میشوند،تاثیرپذیری بارندگی منطقه شمال شرق ایران از الگوهای سینوپتیکی در مناطق فوق مورد توجه قرار گرفته است.سپس،مدل سیستم استنباط فازی عصبی تطبیقی در دوره 1993-1970 آموزش داده شده است و در پایان، پیشبینی بارش در دوره 2002-1993 انجام شده است.نتایج نشان میدهد سیستم استنباط فازی-عصبی تطبیقی در 70 درصد سالها میتواند بارش را با دقت قابلقبول پیشبینی کند.
خلاصه ماشینی:
پژوهشهای جغرافیای طبیعی-شماره 66،زمستان 1387 صص 139-121 پیشبینی بارش فصلی براساس الگوهای سینوپتیکی با استفاده از سیستم استنباط فازی-عصبی تطبیقی ANFIS غلامعباس فلاح قالهری*-دانشجوی کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی،دانشگاه فردوسی محمد موسوی بایگی-استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد مجید حبیبی نوخندان-استادیار پژوهشکده هواشناسی پذیرش مقاله:22/3/1386 تایید نهایی:8/3/1387 چکیده پیشبینی فرآیندهای آب و هوایی ابزار مناسبی در اختیار مدیران حوزههای مختلف قرار میدهد تا با درنظر گرفتن این پیشبینیها،سیاستهای آینده را در جهت بهینه نمودن صرف هزینهها و امکانات بهرهوری حد اکثر طرحریزی کنند.
در این مطالعه با استفاده از سیستم استنباط فازی-عصبی تطبیقی پیشبینی بارش در بازه زمانی دسامبر تا می(آذر تا ادریبهشت)در منطقه خراسان بزرگ شامل سه استان خراسان رضوی،خراسان شمالی و خراسان جنوبی ارائه شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 2 نقشه بارش منطقه مورد مطالعه ترسیم شده به روش مدل رقومی ارتفاعی برای سال 1995 (1)- Digital Elevation MOdel (2)- Statistical Package for Social Science فصلبندی بارندگی و الگوهای سینوپتیکی فصلبندی بارندگی و الگوهای سینوپتیکی بر این اساس بوده است که با استفاده از میانگین مقادیر یک الگوی سینوپتیکی خاص در چند ماه متوالی،بتوان میزان مجموع بارندگی فصلی را در ماههای آینده پیشبینی نمود.
به عنوان مثال،مناطق شاخص شناسایی شده رطوبت نسبی سطح 300 هکتوپاسکال در بازه زمانی ژوئن تا نوامبر در شبکههای 5*5 درجه که نمرت عاملی آن در سطح 5%با بارش منطقه همبستگی معنیدار داشته و در ساختار مدل پیشبینی بارش مورد استفاده قرار گرفته است،در شکل(3)نشان داده شده است.
جدول 8 خلاصه مشاهدات آماری مربوط به تخمین پارامترهای مدل (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 10 هم حدود اطمینان 99%را برای تغییرات مقادیر باقیماندهها در برابر بارش اندازهگیری شده نشان میدهد.