چکیده:
رابطه ارزشمند ذاتی و جنسیت از تحقیقات بنیادینی است که نتایج حاصل از آن بر طیف وسیعی از نظریات حوزهء مسایل زنان تأثیرگذار است.در این مقاله ضمن ارائه تعریف و بیان اقسام ارزشمندی ذاتی در بیرون از حوزهء اخلاق و اشارهای به برخی از مبانی ارزشی در انسانشناسی،جهتگیریهای زیرساختی این بحث تعیین میشود و سپس با نگاهی فلسفی به تحلیل ذات و ذاتیات و جنس و فصل انسانی و سنجش تأثیر جنسیت در آن پرداخته شده است.از آنجا که اصیلترین و ارزشمندترین گوهر وجودی انسان عقل است.تبیین رابطه قوای ادراکی و مراتب عقل با جنسیت مورد بررسی قرار گرفته است آنگاه مراتب رابطه روح و روحیات با جنسیت نیز بر اساس نظریه حرکت جوهری و تأثیر متقابل نفس و بدن بیان گردیده و در آخر با نگاه توحیدی-قرآنی ارزشمندی ذاتی زن در فضایی متفاوت به تصویر کشیده شده است.
خلاصه ماشینی:
"البته لازم به ذکر است که مراد ما از ناطقیت در اینجا به معنای همان اولین کمال نفس برای ادراک عقلی است و البته هنوز جای این سؤال باقی است که اگرچه زن در اولین مرحله و مبدئیت ادراکات عقلی با مرد مساوی است ولی آیا در باقی مراحل رشد و تکامل نفس ناطقه و وصول به مراحل عقلی بالاتر میتواند همپای مرد و دوشادوش او حرکت کند یا خیر؟ کمال،مفهومی تکوینی است و وقتی موجودات غیرهمنوع را با هم مقایسه میکنیم بعضی از آنها هرچند که همهء کمالات نوع خود را دارند ولی در مقایسه با موجودی که ظرفیت وجودی بیشتری دارد،فاقد بعضی از کمالاتند ولی با تحلیل مؤلفههای اصلی جنس و فصل و شاخصههای تحقیق آنها در زن و مرد،به این نتیجه میرسیم که ذات و ذاتیات آنها(آنگونه که منطقدانان تصویر آن را ارائه میدهند)یکسان است.
شاید بتوان گفت فراخوان عام آیات نسبت به مخاطبین مرد و زن برای طی مراحل کمال نشان میدهد که قابلیت زن و مرد در وصول به«مرتبه عقل مستفاد»تفاوت چندانی ندارد،زیرا اگر بنا بود که آخرین منزل کمالی زن بسیار پایینتر از مرد باشد چرا راه رسیدن به آن غایت،در زن و مرد یکی است؟آیا راه وصول به آن غایت راهی غیر از راه شریعت است و آیا شریعت غیر از اصول و فروع دین است؟آیا جز این است که زن و مرد فقط در بعضی از احکام و جزئیات برخی از فروع دین با یکدیگر متفاوتند؟آیا این حقایق بر این معنی دلالت نمیکند که آخرین مرتبه کمال انسانی هرچه باشد،بین زن و مرد تفاوتی ندارد؟ در این مرحله از عقل نیز نباید توان زن کمتر از مرد باشد،زیرا در این مرتبه علم شهودی برای نفس حاصل میگردد و در معرفت شهودی بین زن و مرد تفاوتی نیست."