چکیده:
موسیقی در میان مولویان جایگاه ویژه دارد.مولانا جلال الدین خود علاقهمند به موسیقی بود و این علاقه سبب شده است که موسیقیدانان بزرگ از میان مولویه بیرون آیند.در اکثر غزلهای مولانا جنبهء موسیقیایی کلام تا حدی غالب است که اگر به صورت معمولی خوانده شود،چندان سیال به نظر نمیرسد.از موسیقی در سماع مولویه بهره میگیرند و چهل و پنج آهنگ تاکنون از سماع مولویه به صورت مکتوب در دست است. در این مقاله یکی از آیینها که سلطان سلیم سوم به نام«سوز دلآرا»فراهم کرده،نقل شده است.از نام دیگر آیینها مقام موسیقی ایران در میان مولویه را میتوان دریافت.
خلاصه ماشینی:
مولانا جلال الدین خود علاقهمند به موسیقی بود و این علاقه سبب شده است که موسیقیدانان بزرگ از میان مولویه بیرون آیند.
آقای سعد الدین هپار (Sadettin Heper-) ،در سال 4791 چهل و چهار آیین شریف را که در مولویخانهها به اجرا در میآمده-با اذعان به این نکته که نمیداند که در مولویخانههای دیگر آیینهایی به جز این چهل و چهار آیین اجرا شده یا نه-به همراه آیین دیگری که خود به نام آیین شریف حصار بوسلیک نوشته-در مجلدی گردآوری -------------- (*)استاد بازنشسته دانشگاه پیام نور و عضو شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
هر آیین(یعنی مراسم سماع)،در میان مولویه چهار دور دارد.
باید مجددا یادآوری کرد که برای مراسم سماع در زمان حیات مولانا آداب خاصی وجود نداشته است.
همهء این مراسم در زمان پسر او سلطان ولد و در دورهء جانشینان وی پیدا شده است.
جز اشعار مولانا،از شعرهای سلطان ولد و اولو عارف چلبی (نوهء مولانا)هم استفاده شده و با گذشت زمان از دیگر بزرگان طریقت مولوی هم -------------- (1).
سماع در زمان سلطان ولد آدابی پیدا کرد و الآن به تقلید از همان آداب برپا میشود که جزئیات آن را باید در منابع مربوط مطالعه کرد.
بر آن بودم که در این گفتار اشعار وارد شده در 54 آیین سماع به زبان فارسی و احیانا ترکی و عربی را بررسی کنم،ولی شاید این بررسی برای شنوندگان که از راه گوش خواهند شنید،چندان جالب نباشد.
آیین شریف راحة الارواح،حسام الدین دده افندی 33.