چکیده:
میانگین بارش ایرانزمین حدود 250 میلیمتر است و توزیع مکانی همین بارش اندک نیز
بسیار متعادل است.با توجه به اینکه جریان متوسط ایرانزمین 25 درصد است حدود 61
میلیمتر از بارش به رواناب تبدیل میشود.حدود 175 میلیمتر از بارش
دوباره تبخیر و تعریق گشته و به آسمان بازمیگردد و تنها حدود 14 میلیمتر از بارش
در زمین نفوذ میکند.منبع عمده تأمین آب بخش بزرگی از ایرانزمین که جزو مناطق خشک
به شمار میرود همین آبهاست که به صورت ذخایر زیرزمینی در میآیند.با در پیش گرفتن راههای برای افزایش نفوذ و کاهش تبخیر میتوان موازنه آب مناطق
ایرانزمین را که هماکنون در بسیاری از نقاط منفی است بهبود بخشید.یکی از گامهای
اساسی در این راه اندازهگیری مستقیم نفوذپذیری دشتهای مهم ایرانزمین است.با توجه
به تغییرات شدید زمانی و مکانی نفوذپذیری انجام پژوهشهای بنیادین در این زمینه کمک
شایستهای به کاهش مشکل آب در مناطق خشک ایرانزمین خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به تغییرات شدید زمانی و مکانی نفوذپذیری انجام پژوهشهای بنیادین در این زمینه کمک شایستهای به کاهش مشکل آب در مناطق خشک ایرانزمین خواهد بود.
از آنجا که شرایط زمین و مهمتر از همه تنک بودن پوشش گیاهی ضریب جریان را در این مناطق افزایش میدهد درصد بزرگی از بارش به رواناب تبدیل میشود.
نفوذپذیری خاکهای رسی اندکی پس از آغاز یک بارندگی شدید به شدت کاهش مییابد درحالیکه خاکهای شنی توانایی نفوذ دادن آب بارانهای شدید را دارند و به همین دلیل اگر لایه ناتراوایی در نزدیکی سطح وجود نداشته باشد خاکهای شنی در محافظت منابع آب و تغذیه آنها بسیار مؤثرند.
با توجه به اینکه منابع آبهای سطحی در مناطق خشک ایرانزمین محدود است(به جدول 1 نگاه کنید)تقویت آبهای زیرزمینی در درجه اول اهمیت قرار میگیرد.
نقش نفوذ در موازنه آب مناطق خشک از آنجا که بخش بزرگی از نیازهای آبی مناطق خشک از راه برداشت آبهای زیرزمینی برآورده میشود شناخت ویژگیهای آبخوانها ازیکسو و خصوصیات زمانی و مکانی تغذیه آنها از سوی دیگر بسیار ضروری است.
چنانچه از این بررسیها برمیآید در ابتدای تماس آب با زمین(آغاز بارش)چون خاک خشک است توان جذب رطوبت بالاست و نفوذ هم به صورت افقی و هم بصورت عمودی انجام میشود.
هورتون 1 (1933)رابطه زیر را برای توضیح رفتار نفوذ آب در خاک پیشنهاد کرده است:در این رابطه t زمان، f شدت نفوذ در زمان t برحسب میلیمتر در ساعت و k (1)- notroH ضریب نفوذ است که به خصوصیات خاک بستگی دارد و بطور تجربی اندازهگیری میشود."