چکیده:
یکی از مهم ترین مراحل زندگی انسان، ازدواج است و از مسائل مهم ازدواج، سن مناسب برای این امر است. سؤال اساسی در پژوهش حاضر این است که سن مناسب برای ازدواج چه سنی است و آیا می توان سن خاصی را برای همه افراد به عنوان حداقل سن ازدواج ذکر نمود. مشهور فقها قائلند که دختر در سن بلوغ آماده ازدواج است و از آنجا که سن بلوغ دختر را 9 سال می دانند، بنابراین حداقل سن تصمیم گیری وی برای این امر سرنوشت ساز را 9 سالگی برمی شمرند. نوشتار حاضر با تتبع در میان منابع فقهی و تحلیل اقوال مختلف در زمینه سن ازدواج، در صدد یافتن حداقل سن مناسب برای ازدواج دختران است، سنی که با دلایل شرع و هم با عرف و سیره عقلا سازگار باشد. با بررسی دلایل عقلی و نقلی به این نتیجه می رسیم که مناسب ترین سن برای ازدواج، زمانی است که فرد از لحاظ فیزیکی و روانی قابلیت دستیابی به اهدافی را که برای ازدواج متعین است، داشته باشد؛ لاجرم به دلیل تفاوت افراد در این دو بعد، سن ازدواج نیز در افراد متفاوت خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
سؤال این است كه در چه سنی فرد بالغ است و چه زمانی به رشد میرسد و آیا واقعاً میتوان زمان مشخصی را بهعنوان سن ازدواج معین كرد؟ آیا قبل از این سن امكان انتخاب همسر برای فرد وجود دارد و كسی میتواند پیش از رسیدن انسان به سن ازدواج، در این مهمترین انتخاب زندگی وی به جای او تصمیم گیری كند؟ در صورت مثبت بودن جواب این سؤال، چنین انتخابی لازمالاتباع است یا فرد حق فسخ آن را دارد؟ غالب متون فقهی علاوه بر اماراتی كه بهعنوان اماره بلوغ میپذیرند، سن نه سال را برای دختران سن بلوغ میدانند، چنانكه برای پسران 15 سالگی را سن بلوغ میدانند.
خداوند در این آیه مبنای بلوغ را یك امر طبیعی و تكوینی یعنی حلم قرار داده است، حلم عبارت از رسیدن به آن حد از رشد جسمی و جنسی است كه فرد توان تولید مثل را داشته باشد.
بر اساس مطالبی كه قبلاً بیان شد، ظاهراً سن بلوغ منظور شارع، همان بلوغ جنسی است كه این سن معمولاً به سنی كه قانون مدنی برای بلوغ پسران ذكر میکند، نزدیك است؛ یعنی غالب پسران حوالی پانزده سالگی به بلوغ جنسی میرسند، لكن در مورد دختران باید گفت سن بلوغ جنسی آنان با آنچه قانون و مشهور امامیه قائل بدان هستند، تفاوت فاحشی دارد كه حدود سه تا چهار سال است.
بنابراین، فرد علاوه بر بلوغ جنسی باید به رشد فكری و روانی برای ازدواج نیز رسیده باشد.