چکیده:
به رغم آنکه بحران مالی جهانی تأثیر عمدهای بر روند توسعه آموزش عالی دولتی
داشته است، در بسیاری از کشورها در دو دهه اخیر، تلاش جدی برای جلب مشارکت مردمی و
سرمایه گذاری بخش خصوصی و همچنین نقش بیشتر متقاضیان ورود به آموزش عالی در پرداخت
هزینههای آن آغاز شده است.تحقیقات انجام شده و راهکارهای پیشنهادی، اخذ شهریه
مناسب را در محوریت برنامههای دانشگاههای دولتی برای جبران کمبود منابع مالی قرار
دادهاند ولیکن کمتر به نقش هزینههای اتلاف در کسری بودجههای دانشگاهی اشاره
کردهاند.تحقیق حاضر، با انجام مطالعه موردی درباره یک دانشگاه تخصصی علوم پایه، مقدا
هزینه اتلاف ناشی از مردودی و تکرار دروس را در میان دانشجویان دوره کارشناسی در
طول یک دهه 80-1371 محاسبه و نقش و ارتباط آن را با بودجه آن دانشگاه بررسی کرده
است و اعتقاد دارد باز یافت هزینههای اتلاف در برنامههای آموزشی میتواند نقش
مؤثری در تأمین کسری بودجه این دانشگاه داشته باشد.این بررسی سعی کرده است با تعیین
برخی شاخصهای کارایی درونی آموزشی، از قبیل نرخ افت و نرخ تکرار، توصیههایی
کاربردی به منظور ارتقای کارایی برنامههای دانشگاهی ارائه نماید.بدیهی است که
انجام چنین تحقیقی در سایر دانشگاهها میتواند نتایج قطعیتری برای سیاستگذاری در
این زمینه فراهم سازد.
خلاصه ماشینی:
"تحقیق حاضر، با انجام مطالعه موردی درباره یک دانشگاه تخصصی علوم پایه، مقدا هزینه اتلاف ناشی از مردودی و تکرار دروس را در میان دانشجویان دوره کارشناسی در طول یک دهه 80-1371 محاسبه و نقش و ارتباط آن را با بودجه آن دانشگاه بررسی کرده است و اعتقاد دارد باز یافت هزینههای اتلاف در برنامههای آموزشی میتواند نقش مؤثری در تأمین کسری بودجه این دانشگاه داشته باشد.
در تحقیق گستردهای که برای بررسی مشکلات مالی در آموزش عالی کشورهای بلغارستان، گرجستان، مغولستان، رومانی و روسیه انجام شده است، بر مدیریت مالی مبتنی بر عملکرد تأکید و پیشنهاد شده است که همزمان با تعیین چارچوب مشخص تری برای تخصیص منابع محدود دولتی به دانشگاهها، باید اخذ شهریه و سایر منابع مالی به ویژه مشارکت بخش خصوصی مورد توجه قرار گیرد(World Bank,8991).
توصیههای کاربردی برای سیاستگذاری اصلاحات ساختاری به شرح زیر باید مورد توجه سیاستگذاران آموزش عالی قرار گیرد: 1-اصل سیام قانون اساسی جمهوری اسلامی مورد بازنگری جدی قرار گیرد؛ 2-در تعیین بودجه سالانه دانشگاهها نرخ فراغت ازر تحصیل به عنوان شاخص کارایی نیز مورد توجه و مبنای محاسبه قرار گیرد؛ 3-به دانشگاههای دولتی اجازه داده شود تا بار مالی ناشی از افت تحصیلی و تکرار دروس را از دانشجویان ذیربط دریافت کنند؛ 4-تسهیلات لازم برای پرداخت انواع وامهای بانکی با بهره مناسب در اختیار دانشجویان قرار گیرد تا بتوانند شهریههای خود را با استفاده از وام پرداخت نمایند؛ 5-تدابیری اندیشیده شوند که مجوز دریافت هزینه دروس تکراری مانع از تلاش مدیران آموزشی برای ارتقای سطح کارایی و اصلاح برنامههای آموزشی خود نشود؛ 6-برای برآوردی دقیقتر از هزینههای اتلاف در سطح دانشگاههای دولتی کشور، توصیه میشود مطالعه حاضر در چند دانشگاه دیگر نیز انجام شود."