چکیده:
ابو دهبل الجمحی یکی از شاعران چیره دست سده اول هجری در عرصه ادبیات
عربی است که از شعر به عنوان ابزاری برای مبارزه با ستم و خودکامگیها بهره جسته
است.او در دوران زندگی، سرور قبیله خود بود و در شمار پنج تن شاعر مشهور قریش به
حساب میآمد؛البته در دورههای بعد به عللی چندان مورد توجه قرار نگرفت؛به نظر
میرسد علت اصلی این عدم استقبال، بعضی از غزلهای اوست.در این تحقیق پس از نگاهی گذرا به زندگی و شخصیت و مقام شاعری او، ثابت شده که
این مضامین یا غزلهای خاص، از نوع غزلهای کیدی است و یکی از ابزارهای مبارزاتی شاعر
در مقابل ستمگران به حساب میآید.شایان ذکر است که الجمحی تا پایان عمر، هرگز از
راه اسلام راستین و رسالت فکری خود در دفاع از ستمدیدگان، برنگشت.
خلاصه ماشینی:
"پس از طرح این موضوع، باز هم ممکن است کسی بگوید:در راه مبارزه در مقابل تعدی و ستم، جایز نیست که از هر وسیلهای، برای رسیدن به هدف استفاده کرد و جایز نیست که شاعر پرهیزگاری مانند ابو دهبل درباره دختر معاویه غزل بگوید!.
آنها شعرها را به آوازهخوانان میسپردند تا با نغمهها و وزنهای مختلف بخوانند، آنچنان که گاهی گروه زیادی از کودکان و نوجوانان جمع میشدند و اشعار را با وزن و آهنگ میخواندند و در کوچهها راه میرفتند، پس از مدتی بعضی از شعرها و صدای خوانندگان به عاتکه رسد او در ظاهر اظهار شادی کرد و خندید و صلهای برای شاعر فرستاد(الاصبهانی، ج:بیتا:145)تا بدین وسیله در ظاهر از او قدردانی کرده و در باطن او را به سوی خود متمایل کند و در نهایت از شدت و سرسختی او در مبارزه بکاهد و او را از فعالیتهای سیاسی منحرف و به عشق ظاهری خرسند سازد.
با ویژگیهایی که درباره غزلهای شاعر نسبت به عاتکه بیان شد و با نظر به مباحث گذشته، کیدی بودن آنها آشکار گشت در پایان شایسته ذکر است که اگر دوستی ابو دهبل نسبت به عاتکه حقیقی بود، هیچ نیازی نبود که این چنین اشعارش را در دهان کاروانیان بیندازد و آنها را وسیله سرگرمی نغمه سرایان و خوانندگان و بچههای کوچه و بازار قرار دهد و پس از اینکه با تهدید روبرو شد، از جایی به جای دیگر بصورت آواره زندگی کند."