چکیده:
قرن نهم در تاریخ ادب فارسی بسیار حائز اهمیت است.در این قرن، شاعران و
نویسندگان زیادی به ظهور رسیدند و اشعار و نوشتههای فراوانی را خلق کردند.از آنجا
که این قرن مقدمهای برای شروع سبک هندی و آغاز صنعتسازی و مضمونپردازی فراوان و
انتزاعی در ادب فارسی است، تنوع زبان و مضمون در آثار این دوره بسیار به چشم
میخورد.شاعران این عصر، به انواع ادبی توجه خاصی مبذول داشتند و به خلق مضامین و
انواعی پرداختند که برخی از آنها کمتر مورد نظر شعرای اعصار گذشته بود.از جمله
انواعی که شاعران این دوره بدان روی آوردند، حمد و مدح و منقبت، مرثیه، شکواییه،
شعر اطعمه و اشربه، معما، ماده تاریخ و داستانسرایی است.برخی از این انواع، از
جمله شعر اطعمه و اشربه، ابتکار این دوره است و پیش از آن سابقه نداشته است و برخی
دیگر در ادوار گذشته کم و بیش دیده شده و پس از آن نیز به کار رفته است.ابتکاراتی
که در انواع شعر این دوره صورت گرفته، بیشتر مربوط به شعر شاعران شیراز
است؛بنابراین عنوان تحقیق در این مقاله، انواع ادبی در شعر شیراز عصر تیموری قرار
داده شده تا به طور مشروح، به مهمترین انواع ادبی این دوره پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
"اگرچه در شعر شاعران این عصر، به مفهوم کلی«مناجاتنامه»کمتر بر میخوریم، اما اشعاری وجود دارد که در زمینه مناجات و راز و نیاز سروده شده است؛از جمله در دیوان اهلی: الهی به سر دفتر حکمت الله بنی آدم آیینه قدرت الله الهی به شمع جمال محمد که بر غیر زد آتش غیرت الله الهی به نور علی آن که افراخت به بازوی دین نبی رایت الله الهی به خاصان که از رحمت عام بر اهلی رسان پرتو رحمت الله (دیوان، 500-499) در کلیات شاه داعی شیرازی نیز تحت عنوان دعا میخوانیم: ای خدا عزیز بخشنده چه بگوید ثنای تو بنده هیچ بودم نداشتم ادراک تو مرا برگرفتهای از خاک پرورش میدهی به لطف مرا که به بالا برآبرآو برآ جان مرا دادی و دل انسان وز پی جان و دل زبان روان (کلیات، 182) اشعار عرفانی نیز دستهای دیگر از انواع اشعارند که در ذیل همین عنوان باید از آنها سخن گفت."