چکیده:
بر اساس نظریه های تجارت بین الملل، کشورهای در حال توسعه به دلیل برخورداری از مزیت های نسبی و فراوانی نهاده ها و منابع اولیه تولید، از تخصص های اولیه اقتصادی برخوردار هستند. در این رابطه اقتصاددانان توسعه، تخصص گرایی بین المللی را به دلیل وابستگی شدید اقتصاد به کالاهای صادراتی مورد انتقاد قرار می دهند. اینان، معتقدند که تخصص گرایی بین المللی در کالا برای یک کشور منجر به وابستگی شدید اقتصاد آن کشور به درآمدهای صادراتی آن کالا می شود. و به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن قیمت کالاهای صادراتی، نوسانات شدید آن منجر به نوسان و بی ثباتی درآمدهای صادراتی گردیده و این امر، اثر منفی (و گاهی اوقات اثر مثبت) بر کل اقتصاد خواهد گذاشت. تغییرپذیری و نوسانات قیمت به طور عمده در بی ثباتی درآمد ملی و رشد اقتصادی متبلور می شود.
به همین منظور در این مقاله، رابطه بی ثباتی درآمدهای حاصل از صادرات نفتی و رشد اقتصادی در ایران بررسی می شود. زیرا، با درک صحیح و شناخت درست ماهیت و علل بی ثباتی می توان در جهت رفع و یا هدایت آن به بخش هایی که اثرات جانبی کمتری به بار می آورد، اقدام و از پیامدهای آن بر کل اقتصاد جلوگیری کرده و یا آنها را محدود نمود. لذا در این مقاله، بر اساس الگوی رشد فدر (1982) مبتنی بر رویکرد هم انباشتگی سیستمی جوهانسن (1988) به بررسی اثرات حاصل از بی ثباتی صادرات نفتی می پردازیم. نتایج حاکی از آن است که بی ثباتی صادرات نفتی در بلندمدت اثری بر تولید ناخالص داخلی نداشته، بلکه، این اثر در کوتاه مدت ظاهر می شود.
خلاصه ماشینی:
"آمارههای آزمون و معیارهای انتخاب در درجه دستگاه VECM (به تصویر صفحه مراجعه شود) انتظارات نظری حاکی از آن است که رشد یکنواخت در اقتصاد به این دلیل که به عوامی نظیر رشدجمعیت و بهبود تکنولوژی بستگی دارد،بیثباتی صادراتی بر چنین رشدی اثری نمیگذارد،در اینحالت،بیثباتی نیز یک اثر موقتی و زودگذر بر رشد اقتصادی خواهد گذاشت.
الگوی تصحیح خطای کوتاهمدت (ECM) (به تصویر صفحه مراجعه شود)در کوتاهمدت زمانی که بیثباتیهای درآمدهای صادراتی منجر به ایجاد ریسک و نااطمینانی شود،منجر به تغییر عکس العمل عمومی بنگاهها شده و ازاینرو،بر رشد اقتصادی تأثیر میگذارد.
2منفی بون اثر بیثباتی بهدلیل آنکه اغلب واردات ایران را کالاهای سرمایهای و واسطهای که نقش بسزایی در فرایند تولید داشته،تشکیل میدهد و از طرف دیگر،به این دلیل که منابع تأمین مالی واردات نیز از محل درآمدهایصادراتی است،بنابراین،کاهش در درآمدهای صادراتی و یا بیثباتی در آن منجر به بیثباتی درنهادههای وارداتی مورد نیاز در تولید و به دنبال آن کاهش رشد میشود.
توابع عکس العمل آنی تعمیمیافته ناشی از تکانه وارد بر بیثباتی صادراتی برمتغیرهای دستگاه (به تصویر صفحه مراجعه شود)&%01305AEPG013G% معبندی و نتیجهگیری از آنجایی که قسمت اعظم صادرات کشورمان را محصولات اولیه نظیر نفت خام و مواد اولیه تشکیلمیدهد و از طرف دیگر،کوچک و وابسته بودن اقتصاد ایران به درآمدهای صادراتی سبب میشود درصورت روبهرو شدن با تکانههای غیر قابل انتظار و زودگذر در درآمدهای صادراتی چنین محصولاتی بهکاهش رقابتپذیری بخش قابل تجارت سنتی منجر شود.
Export Instability,Investment and Economic Growth in Asian Countris:A Time Series Analysis,Center Discussion Paper,No. 799,Yale University."