چکیده:
با توجه به ارتباط نزدیک بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران، تعیین کم و کیف رابطه بین این دو متغیر می تواند به تبیین سیاستهای بخش انرژی کمک موثری نماید. در این تحقیق، با استفاده از روش تودا و یاماموتو رابطه علیت گرنجری بین کل مصرف نهایی انرژی و همچنین مصرف حاملهای مختلف انرژی شامل: فراورده های نفتی، برق، گاز طبیعی و سوختهای جامد و رشد اقتصادی در ایران طی سالهای 1346-1381 مورد بررسی قرار گرفته است. ضمنا در هر حالت که وجود یک رابطه بلندمدت بین متغیرها با استفاده از روش خودبازگشتی با وقفه های توزیعی اثبات شد، یک مدل تصحیح خطا نیز برآورد گردید تا نتایج این دو روش با یکدیگر مقایسه شوند. در مواردی که یک رابطه علیت گرنجری یک طرفه از مصرف انرژی به رشد اقتصادی مشاهده می شود، افزایش مصرف انرژی محرک رشد اقتصادی است. در این صورت، باید در اجرای هرگونه سیاست صرفه جویی در مصرف انرژی با احتیاط کامل عمل کرد، به گونه ای که اعمال چنین سیاستی منجر به آثار انقباضی بر رشد اقتصادی نشود. در حالتهایی که یک رابطه علیت گرنجری یک طرفه از رشد اقتصادی به مصرف انرژی مشاهده می شود، می توان نتیجه گرفت که رشد اقتصادی مقدم بر مصرف انرژی بوده و بنابراین، سیاست صرفه جویی در مصرف انرژی را می توان بدون کمک کردن رشد اقتصادی به کار گرفت.
Iran as a developing country possesses rich and extensive energy resources has an advantage in energy-intensive industries. In this research، Granger-causal relationship between economic growth in Iran and various energy carriers including oil products، electricity، natural gas and solid fuels are investigated using Toda and Yamamoto procedure for period 1967-2002.
The results reveal that there is a unidirectional Granger-causal relationship from electricity consumption and oil products consumption to economic growth. Likewise، there is a unidirectional Granger-causal relationship from economic growth to solid fuels consumption and natural gas consumption. Estimation of error correction models reveal that in the short run and long run، there is bidirectional Granger-causality between electricity consumption and economic growth. Likewise، in the long run، a unidirectional Granger-causality runs from economic growth to natural gas consumption. Therefore، in the cases that unidirectional Granger-causality runs from energy consumption to economic growth، energy conservation policies should be designed carefully in a way that utilization of such policies doesn't have diminishing effects on economic growth. Accordingly، we suggest a set of “optimal usage” and “efficient consumption” policies in economic sectors. In the cases that unidirectional Granger-causality runs from economic growth to energy consumption، energy conservation policies could be implemented without impeding economic growth.
خلاصه ماشینی:
"در این تحقیق،با استفاده از روش تودا و یاماموتورابطۀ علیت گرنجری بین کل مصرف نهایی انرژی و همچنین مصرف حاملهای مختلف انرژی شامل:فراوردههاینفتی،برق،گاز طبیعی و سوختهای جامد و رشد اقتصادی در ایران طی سالهای 1346-1381 مورد بررسی قرارگرفته است.
سؤالات مورد بررسی عبارتنداز:آیا بین مصرف هرکداماز حاملهایانرژی شامل فراوردههای نفتی،برق،گاز طبیعی و سوختهای جامد با رشد اقتصادی رابطۀ علیتگرنجری وجود دارد؟در صورت وجود رابطهای این رابطه یک طرفه است یا دوطرفه؟ در این تحقیق براساس روش تودا و یاماموتو1(1995)و با استفاده از دادههای سالانه 1364-1381رابطۀ علیت گرنجری بین متغیرهای مورد اشاره بررسی خواهد شد.
نتایج حاصل از برآورد مدلهای تصحیح خطا جدول(8)نتایج آزمون علیت گرنجری کوتاهمدت و بلندمدت با استفاده از یک مدل تصحیح خطا بهشکل معادلۀ(13)را در حالتی که متغیر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (PDGR) متغیر وابسته ومتغیرهای لگاریتم مصرف برق (CELEL) و لگاریتم شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی (IPCL) متغیرهای مستقل هستند را نشان میدهد.
نتایج آزمون علیت گرنجری کوتاهمدت و بلندمدت با استفاده از مدل تصحیح خطا (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج به دست آمده از جداول(8)و(9)نشان میدهد که در کوتاهمدت با توجه به معنیدار بودنضریب متغیرهای CELELD و PDGRD یک رابطۀ علیت گرنجری دوطرفه بین مصرف برق ورشد اقتصادی وجود دارد.
نتایج آزمون علیت گرنجری کوتاهمدت و بلندمدت با استفاده از مدل تصحیح خطا (به تصویر صفحه مراجعه شود)نتایج به دست آمده از جدول(10)نشان میدهد که در کوتاهمدت با توجه به عدم معنیداری ضریبمتغیر PDGRD رشد اقتصادی علیت گرنجری مصرف گاز طبیعی نیست."