چکیده:
قرآن مترجم ماهان از قرآنهای کهن است که نسخه آن در موزه آستانه شاه نعمت الله
ولی در شهر ماهان استان کرمان نگهداری میشود.ظاهرا این نسخه به جهت نفاست و نوع خط
و کاغذ در قرآن هشتم کتابت شده و ترجمه آیات آن مربوط به قرآن پنجم یا ششم است.در
این مقاله، ضمن معرفی این نسخه، مشخصات صوری آن شامل رسم الخط قرآنی، علائم اشاره
شده و دیگر اختصاصات آن، همچون حواشی سودمند، اختلافات عدد آیات با قرآنهای معمول
و آسیبهای نسخه و مواضع آنها بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
"سر سورههای قرآن با کتیبه مستطیلی مذهب مزین است و نام سوره و عدد آیات در آن نوشته شده است؛مثلا«سورة یوسف مایه و احدی عشرة آیه»و«سورة ابراهیم خمسون مایه».
به عنوان مثال، به چند مورد در زیر اشاره میشود: در حاشیه صفحه b5 ، درباره کلمه«و وصی»از آیه 131 سوره بقره، نوشته شده است:«قرا و اوصی نافع و ابن عامر و وصی بالامالة حمزه و الکسایی».
در این نسخه، سوره حمد از میان رفته و سورههای بقره و آل عمران نیز ناقص است؛لذا برسی را از سوره چهارم (نساء)آغاز میکنیم: -سورة النساء مایع و سبعون و خمس آیات.
( b251 ) عدد آیها:اربعون و سبع آیات شامی، و خمس بصری، اربع حجازی، ثلاث کوفی، (مجمع، ج 6، ص 5) مطابق است با بصری.
2. از صفحه a3 تا b4 (به تعداد چهار صفحه)، به سبب کمرنگ شدن ترجمه و آیات، نونویس شده و کمی به اصالت نوشتهها خدشه وارد شده که از جمله آنها است رسم الخط«کی وک»که به صورت «که»امروزی نوشته شده و نیز علائم مربوط به آیات از بین رفته است.
طبق یادداشتی که مرحوم حبیب یغمایی بر روی صفحه اول قرآن نگاشته است، این ترجمه باید یکی از نسخههای ترجمه تفسیر طبری باشد؛اما در طول بررسی این ترجمه با آیات قرآنی ترجمه تفسیر طبری، برای نگارنده مسلم شد که ترجمه قرآن ماهان را عالم و مترجمی توانا، در قرن پنجم یا ششم، با استفاده از چندین ترجمه مشهور پیش از خود، به خصوص نسخهای از ترجمه تفسیر طبری، به فارسی برگردانده است؛و از این رو، موارد مشابه و بیشتر اختلاف در آن مشاهده میشود و نظر آن مرحوم صحیح نمینماید."