چکیده:
به موازات تغییر در اصول و مفاهیم تئوریهای جریان عمده توسعه(به ویژه نوسازی)در
دهههای اخیر از جمله تغییر؛از اصل کارکردگرایی به سرزمینگرایی، از اصل نوسازی
استاندارد به تکثیرگرایی فرهنگی و از اصل رشد اقتصادی به پایداری اکولوژیکی، شیوه
تحلیل جمعیت و تعاملات آنبا پدیدههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متحول شد.فرایند
این تغییرات را میتوان از تئوری انتقال جمعیت به رژیمهای جمعیتی، از تبیینهای
ساختاری به تحلیلهای نهادی و از تحلیل در قالب نظریههای رفتار منطقی و عقلانیت
آگاهانه به تأکید بر هویت و عقلانیت ناآگاهانه مشاهده و تشریح کرد.این نوشتار به
بیان فرآیند مذکور در حوزه جمعیت و توسعه روستایی و عمدتا به تشریح اهمیت عناصر و
شرائط نهادی در شکلگیری چارچوبهای نظری به منظور تحلیل جمعیت و توسعه روستایی
میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"در پاسخ به اینکه جمعیتهای روستایی چه تدابیری در ارتباط با محدودیت منابع با توجه به تکنولوژی کشاورزی، اشتغال و رفتارهای جمعیتی اتخاذ میکنند و پیامدهای این تدابیر در ارتباط با رفاه عمومی به ویژه تأمین غذایی کداماند فهم موارد زیر ضروری است: -روابط بین رشد جمعیت، اقتصاد روستایی و تأمین غذا -نهادهای مؤثر بر توزیع زمین، جمعیتها و تأمین غذا پیچیدگی و روابط متقابل بین موارد فوق منجر به رشد چندین تئوری در مورد رشد جمعیت و رابطه آن با شرائط روستایی و کشاورزی شده است.
موضوع محوری در شناخت رژیم جمعیتی هر جامعه یا گروهی از یک جامعه، هویت یعنی تعریف و تفسیر افراد و مردم از نقش و پایگاه و موقعیت خود در شبکه روابط خویشاوندی و ساختارهای فرهنگی و نظام قدرت است، در این بررسی توجه به دو مولفه زیر ضروری است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) الف-نظام اخلاقی نظام اخلاقی (1) توازن بین ابعاد تثبیت شده خوبی و بدی در تفسیر هر کنشی را فراهم میکند.
رابرت برنر (2) در بررسی توسعه نظامهای زمینداری در اروپای قبل از انقلاب صنعتی به این نتیجه رسید که ساختار روابط طبقاتی طبقه حاکم تعیین کننده ماهیت و سطح تغییرات جمعیتی و تجاری از طریق تأثیر دراز مدت بر توزیع درآمد و رشد اقتصادی بوده است(مک نیکل 11:1990).
بعلاوه اینکه اثرات و پیامدهای زمینداری نیز تحت تأثیر عوامل نهادی دیگر، از جمله خانواده و ساختارهای اجتماعی فراتر از خانواده قرار دارد و تأثیرات نهادهای اجتماعی در تحقق و موفقیت توسعه روستایی به مراتب بیشتر از نهادهای صرفا اقتصادی و تغییرات جمعیتی است و این موضوع هنوز هم کمتر مورد توجه قرار میگیرد."