خلاصه ماشینی:
"«ضد زندیون»در دورۀ ساسانی و صدر اسلام به یاد منصور شکی نوشتۀ تورج دریاییاستاد تاریخ و فرهنگ جهان باستاندانشگاه ایالتی کالیفرنیا،فولرتن )notrelluF,ytisrevinU etatS ainrofilaC( مطالعۀ گروهها یا فرق مختلف زرتشتی در دورۀ ساسانی و پس از آن کاری بس دشوار است و اینبه سبب آن است که روحانیان قدرتمند آن دوره خود نویسندگان متون بازماندۀ پهلوی بودهاند و درجلوه دادن یکپارچگی زرتشتیان در پرستش ایزدان و رعایت احکام دینی تلاش بسیار کردهاند،ولی،با این حال،بعضی از نویسندگان به گروههایی اشاره کرده و آنان را کیشدار و یا اشموغ خاندهاندکه هردو به معنی بدعتگر است.
{o5o}به احتمال زیاد این گروه از موبدان نیز خود را ازدستگاه دولتی به کنار کشیده بودند و دربارۀ دین زرتشتی،خارج از آنچه حکومت در آن دستداشت مطالعه و تحقیق میکردند،اما دربارۀ زند یا تفسیر اوستا از آنها اطلاعی در دست نداریم.
برای آنها فقط گاثهها آیاتیبود که از اهورامزدا به زرتشت نازل شده بود و بعد از آن هرچه در متون دینی زرتشتی وجود داشتساختگی و دستخوش تحریف انسان شمرده میشد و نمیبایست به آنها اعتنایی شود.
به نظر«ضد زندیون»این احکام به انحراف کشیده شده و به احتمال زیاد منظور احکام مغانزرتشتی وابسته به دولت ساسانی را نیز در برمیگرفته،چون برداشت این مغان نیز برحسب تفسیربه خصوص آنها از دین زرتشتی بوده است.
{o11o}«ضد زندیون»این خطر را مشاهده کرده بودند که اگر هرکسی یا گروهی بتواندتفسیری از دین زرتشت بیاورد در مدت کوتاهی این دین دستخوش مشکلات بسیار خواهد شد کهدر زمان ساسانی نیز شد و گروههای مختلف در جدالهای فکری،چه آنهایی که اهورامزدا را یکتا خدامیشناختند و چه زروانیان و چه درست دینان همگی هرج و مرجی در عقاید دینی به وجود آوردهبودند."