چکیده:
پیوسته در طول تاریخ پرسش کیستی و هویت افراد و ملتها یکی از دغدغههای اصلی بشر بوده و این امر درگذر جوامع به دوران مدرن پرنگتر و به صورت جدی مطرح شده است.در ایران نیز در سالهای اخیر موضوع هویت، به خصوص در جوانان و دانشآموزان،به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته است.یکی از روشهای تقویت هویتی و ملی و هویتبخشی،طرح آن در زمان کودکی،به ویژه در دوران دبستان است.به این منظور،مواد و کتب آموزشی میتوانند در تقویت عناصر هویتبخش،باورهای ملی و برانگیختن عرق ملی، نقش اساسی داشته باشند.با توجه به اهمیت کتابهای درسی در هویتبخشی ملی دانشآموزان،این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا،میزان فراوانی واژهها،تصاویر،شعرها،داستانها و نثرهای کتاب فارسی پنج سال دورهء ابتدایی را بررسی کرده،میزان ارتباط آنها را با مؤلفههای بیانگر هویت ملی ایرانیان از بعد ایرانی بودن مورد سنجش و مقایسه قرار داد.نتایج نشان داد که میزان توجه به مقولههای هویت ملی مورد بحث در کتابهای بررسی شده،در حدود 7%کل محتواب کتابها بوده است که بخش ناچیزی را تشکیل میدهد.براساس نتایج به دست آمده،پیشنهادهایی در جهت تقویت باورهای ملی از طریق کتابهای درسی ارائه شد.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اهمیت کتابهای درسی در هویتبخشی ملی دانشآموزان،این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا،میزان فراوانی واژهها،تصاویر،شعرها،داستانها و نثرهای کتاب فارسی پنج سال دورهء ابتدایی را بررسی کرده،میزان ارتباط آنها را با مؤلفههای بیانگر هویت ملی ایرانیان از بعد ایرانی بودن مورد سنجش و مقایسه قرار داد.
پژوهش حاضر برای پاسخگویی به پرسش فوق،میزان توجه به نمادها،مصداقها و مؤلفههای بعد ایرانی(سرزمینی و تاریخی)هویت ملی ایرانیان را،به عنوان تمدنی بزرگ، در کتابهای فارسی دورهء ابتدایی بررسی کرده است تا از این رهگذر امکان استفاده و برنامهریزی دقیق و مناسب برای این امر برای متولیان ایجاد شود.
تحلیل دادههاتوصیف دادهها همچنانکه پیشتر ذکر شد،با استفاده از روش تحلیل محتوا،واژههای محتوایی کتابهای فارسی دورهء ابتدایی برای بررسی میزان توجه به مقولههای هویت ملی ایرانیان از بعد ایرانی بودن مورد تحلیل قرار گرفت.
در متن نثرهای موجود در کتابهای فارسی دورهء ابتدایی،تا چه اندازه به جنبههای مختلف هویت ملی توجه شده است؟ علاوه برشعر و داستان،معمولا از نثر نیز در کتابهای درسی استفاده میشود که در این بخش از پژوهش به بررسی میزان پرداختن به هویت ملی،از جنبهء سرزمینی و تاریخی در اینگونه متنها شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) بحث و نتیجهگیری با تحلیل دادهها مشخص شد که میزان توجه نگارندگان و برنامهریزان دروس دورهء ابتدایی به مقولههای سرزمینی و تاریخی هویت ملی ایرانیان(فرهنگ،مشاهیر،ادبیات، وطن،تاریخ،جغرافیا و هنر و میراث فرهنگی)کم بوده است و این مقدار 7%کل موارد بررسی شده را تشکیل میدهد."