چکیده:
در این نوشته نخست سه دیدگاه مختلف درباره ارتباط فلسفه ورزی و دینداری مطرح می شود : عدم تداخل این دو، تداخل ناسازگارانه آنها، و تداخل سازگارانه آنها. سپس به خدمات متقابل این دو به یکدیگر، که البته فقط در چهارچوب دیدگاه سوم قابل طرح است، پرداخته می شود، و از میان آن خدمات، شش خدمت مورد بحث واقع می شوند : سه خدمت دین داری به فلسفه ورزی، و سه خدمت فلسفه ورزی به دینداری. سه خدمت دینداری به فلسفه ورزی عبارتند از اینکه دینداری : نقش تکمیل گری برای فلسفه ورزی دارد؛ زمینه ساز فلسفه ورزی است؛ و نقاط ضعف فلسفه ورزی را آشکار می کند و سه خدمت فلسفه ورزی به دینداری عبارتند از اینکه فلسفه ورزی : به عقلانی سازی دین کمک می کند؛ زمینه ساز دینداری است؛ و آزاداندیشی دینی را توسعه و تعمیق می دهد.
خلاصه ماشینی:
"3) کسانی که به این دیدگاه معتقدند، برای توجیه دیدگاه خود به راههای فراوان رفتهاند، و ما، چون در بقیة این نوشته به این دیدگاه کاری نداریم، به صورت بسیار فشردهای به پارهای از این راهها اشاره میکنیم: هردر<FootNote No="127" Text=" Herder، فیلسوف آلمانی (1803-1744)"/> معتقد بود که ادیان ارتباط نزدیکی با اسطوره و شعر دارند نه با فلسفه، و در این میان، فقط مسیحیت است که بر دو عنصر اسطوره و شعر، عنصر سومی به نام تعالی اخلاقی را نیز افزوده است، که آن هم با فلسفه سر و کاری ندارد.
پییر بیل<FootNote No="144" Text=" Pierre Bayle، فیلسوف فرانسوی (1706-1647)"/> نیز، که خود را یک شکاک مسیحی میدانست اما دیگران او را نقاد طعنهزن به دین میانگاشتند، معتقد بود که ;بداهت، که موجهترین نامزد برای احراز مقام معیار حقیقت بودن است، در مسیحیت از درجة اعتبار ساقط شده است، زیرا برخی از اصول بدیهی با حقائق اساسی مسیحیت در تناقضاند و، بنابراین، از نظر مسیحیت کاذبند; و نیز ;هیچ راه حل عقلی قابل دفاعی برای مسألة شر وجود ندارد; (Cummins, 2001, p.
اگر تعلیمات دینی و تأکید بر نقش تخریبی گناه در فرایند شناخت نبود، فلسفهورزان در این گمان میماندند که برای شناخت هستی و جهان و انسان فقط باید قوای ذهنی و عقلی خود را تیزتر و کارآمدتر سازیم و به ابزارهایی مانند منطق و تفکر نقدی مجهزتر شویم؛ اما دین نشان میدهد که، علاوه بر اینها، توجه به خواستهها و کارهایمان نیز اهمیت دارد و هرچه در ناحیة عمل و اراده پاکتر شویم به غایت فلسفهورزی، یعنی شناخت عالم واقع، نزدیکتر میشویم."