چکیده:
آنچه در پی میآید مقالهای است که در مقدمة فرهنگ قرآن به زبان فرانسه به چاپ رسیده است. این فرهنگ برای مخاطب عام غربی نگاشته شده است. هدف مقاله آشنایی خوانندة غیرمتخصص با تاریخ متن قرآن و شکلگیری آن در بافت تاریخیاش است. آنچه این مقاله را برای خوانندة متخصص ایرانی حائز اهمیت میکند تصویر منسجمی است که از تلاشهای محققان غربی در یک قرن و نیم گذشته به دست میدهد. تلاش این محققان که روشها و گرایشهای مختلفی داشتند، آن بوده است که نظریهای منسجم در باب تاریخ قرآن ارائه دهند که حداکثر هماهنگی را با گزارشهای تاریخی داشته باشد. مهمترین ویژگی این مقاله پوشش هر سه حوزة آلمانی،فرانسه و انگلیسیزبان است که باعث میشود شمایی کلی از تحقیقات پژوهشگران غربی در دسترس خواننده قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"مدعای اصلی رایجترین سنت محافظهکاری این است: تصمیم به جمعآوری قرآن بلافاصله بعد از رحلت پیامبر(ص) در سال 11 هجری، در زمان ابوبکر، خلیفۀ اول، گرفته شد و نسخهای رسمی که کاملا به وحی وفادار بود وجود داشت؛ اما شکلگیری نهایی آن تا اواخر خلافت عثمان، تقریبا سی سال پس از رحلت رسول خدا(ص)، به درازا کشید.
در برخورد با مشکلات و تضادهایی که در نوشتههای مسلمانان هست ــ بهویژه به دلیل فاصلۀ میان تاریخ پذیرفتهشدۀ سنتی نگارش نهایی قرآن (در دورۀ خلافت عثمان، از سال 23 تا 35 هجری) و اولین منابعی که این اطلاعات را گزارش کردهاند ــ دو شیوه در پژوهشهای غربی قابل تشخیص است؛ بر اساس اصطلاحات گرگور شویلر میتوان یکی را کلانانتقادی (Hypercritique) و دیگری را انتقادی (Critique) نامید.
او با ادامه و گسترش قابل ملاحظة نظرات پل کازانوا(Paul Casanova) دربارة نقش اساسی خلیفة اموی عبدالملک بنمروان (حکومت 65-86) و حکمران او حجاج بنیوسف در مقابلۀ نهایی متن قرآن، بیش از همه، بر غیرقابل اعتماد بودن منابع اسلامی مربوط به جمعآوری قرآن تأکید کرد؛ در واقع، بنا بر نظر او، میان روزگار پیامبر(ص) و قدیمیترین منابع روایتهای نگارش متن قرآن، یعنی طبقات ابنسعد و صحیح بخاری، دو قرن فاصله است.
(اما واقعیت این است که بعد از مینگانا منابع قدیمیتری منتشر شدند) او با دقت نظر فراوان از چند منبع سریانی مربوط به دو قرن اول هجری در منطقة مسیحیت شرقی استفاده کرد و به این نتیجه رسید که نسخة رسمی قرآن تا پایان قرن هفتم میلادی وجود نداشته است؛ یعنی «مصحف عثمان» باید در دورۀ عبدالملک به صورت نهایی گردآوری و تدوین شده باشد."