چکیده:
:موضوع مورد بحث این مقاله«مفهوم»و«روابط مفهومی»است که یکی از موضوعات
عمده معناشناسی است.در این مقاله سعی شده است روابط مفهومیای از قبیل هم معنائی،
تفسیر، شمول معنائی، تضمن، تضاد، انکار، هم اوائی و چند معنائی توصیف شود.منظور از مفهوم یک واژه جایگاه آن در شبکهای از روابط معنائی است که آن واژه با
سایر واژههای زبان مورد نظر ایجاد میکند.چون مفهوم براساس روابط جاری بین عناصر
واژگانی تعریف شده است، در نتیجه حاکی از موجودیت اشیاء و ویژگیهای برون واژگانی
نیست.
خلاصه ماشینی:
"هم اکنون، در کلاسهای درس برای روشن شدن مفهوم آن عده از پارههای زبانی که درک آنها برای آموزنده دشوار است، آموزگاران به روابط مفهومی هم معنایی 4 و تضاد معنائی 5 متوسل شده، برای مثال، میگویند که:پاره زبانی(الف)با(ب)هم معناست، یا با آن متضاد است.
با توجه به مثالهای ارائه شده برای این سه نوع جمله، میتوان دریافت که جملههای تحلیلی و متناقض بار اطلاعی بیشتری ندارند، زیرا شنونده خود از معانی واژههای تشکیل دهنده آنها آگاه است.
3-روابط مفهومیهمان گونه که قبلا نیز ذکر شد، بسیاری از پارههای زبانی در شبکههای رابطهای با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند، که براساس نوع رابطه میتوان آنها را تحت عناوین مختلف دسته بندی کرد.
نمونههای دیگری از جملههایی را که بین آنها رابطه تأویل معنایی برقرار است، میتوان در زیر مشاهده کرد:مثال(2)الف-علی پسر آقای حسینی است.
با توجه به این نکته، میتوان گفت که بین گزارههای دو جمله موقعی رابطه انکار برقرار میشود که کلیه عناصر آن دو جمله، جز در مفهوم دو واژه متضاد، یکسان باشند، مشروط بر اینکه مدلولهای عبارات آنها دو به دو یکسان شود.
پس، با استفاده از مفهوم رابطه تأویل معنایی، مورد ابهام را میتوان چنین تعریف کرد:جملهای را مبهم گویند که آن جمله با هر یک از تعبیرهایش رابطه تأویل معنایی برقرار کند، بدون اینکه تعبیرها خود چنین رابطهای با یکدیگر داشته باشند.
البته، مرز بین همآوایی و چند معنایی بدان گونه که در بالا مطرح شد، همیشه مشخص نیست و گاهی اوقات تشخیص اینکه رابطه موجود بین چند مفهوم مختلف یک واژه وابسته به کدامیک از این دو است، مشکل میباشد."